« Смеласць у тым, што ты пераступаеш праз страх і штосьці робіш »
Дзянісаў
Алесь
Тэкст: ВК
Алесь Дзянісаў
«Смеласць у тым, што ты пераступаеш праз страх і штосьці робіш»
Тэкст: ВК
Алесь Дзянісаў – гродзенскі музыка, фронтмэн “Дзецюкоў”, сузаснавальнік гуртоў “КальЯн” і “Людзі на балоце”, вядомы сваім уменнем перакласці на музыку гісторыю Беларусі і вершы беларускіх класікаў. Распавядае, як ад панку прыйшоў да больш глыбокага разумення музыкі, чаму ў Беларусі практычна немагчыма жыць з музыкі, ці мусяць творцы адказваць на тое, што адбываецца ў краіне. Пра кампрамісы, прынцыпы і прагу пераменаў.
Алесь Дзянісаў – гродзенскі музыка, фронтмэн “Дзецюкоў”, сузаснавальнік гуртоў “КальЯн” і “Людзі на балоце”, вядомы сваім уменнем перакласці на музыку гісторыю Беларусі і вершы беларускіх класікаў. Распавядае, як ад панку прыйшоў да больш глыбокага разумення музыкі, чаму ў Беларусі практычна немагчыма жыць з музыкі, ці мусяць творцы адказваць на тое, што адбываецца ў краіне. Пра кампрамісы, прынцыпы і прагу пераменаў.
Я ставіў вінілавыя кружэлкі, браў ракетку ад бадмінтону і скакаў з ёю каля люстэрка
Музыка са мною з самога дзяцінства. Маці ўсё жыццё прапрацавала настаўніцай музыкі па класе фартэпіяна. Я год правучыўся ў музычнай школе і кінуў. Сказаў, што больш не магу. Маці не настойвала – і дзякуй богу. Бо калі б яна настаяла, то гэта прывяло б да адваротнага, я б не меў з музыкай аніякіх стасункаў, як мне падаецца.
Бацька неяк у савецкі час з’ездзіў у Венгрыю і прывёз некалькі вінілавых кружэлак Hungaria, The Rolling Stones, The Beatles, Led Zeppelin. У нас немагчыма было пачуць гэтыя гурты, а так я, шасцігадовы, пазнаёміўся з іх творчасцю. Я ставіў гэтыя кружэлкі, браў ракетку ад бадмінтону, скакаў з ёю каля люстэрка і ўяўляў сабе, як граю на гітары.
У 10-м класе стаў самастойна асвойваць гітару. На год старэйшыя хлопцы дапамагалі, падказвалі. І так я прыйшоў да музычнай дзейнасці. Першая песня, якую я зайграў на гітары, – “Электрычка” Віктара Цоя. Бо там усяго два акорды – Em i C.
Я атрымаў гістарычную адукацыю ва ўніверсітэце, 10 гадоў працаваў настаўнікам. Пасля хлопцы ў гурце час ад часу казалі мне: “Выключай свайго настаўніка!” Гэта быў цікавы час. Я працаваў у школе і паралельна ездзіў па розных панкаўскіх ка́нцах. Лабаў у гурце “КальЯн”, гарлапаніў сацыяльна-палітычныя тэксты. На нас не звярталі ўвагі, бо гэта быў глыбокі андэграўнд. Калі параўнаць з тым, як мы тады сябе паводзілі і што спявалі, то “Дзецюкі” – гэта пухнатыя зайчыкі.
Студэнтам і настаўнікам я ўдзельнічаў у розных мітынгах, у Дні волі, “Чарнобыльскім шляху” і гэтак далей.
Бацька неяк у савецкі час з’ездзіў у Венгрыю і прывёз некалькі вінілавых кружэлак Hungaria, The Rolling Stones, The Beatles, Led Zeppelin. У нас немагчыма было пачуць гэтыя гурты, а так я, шасцігадовы, пазнаёміўся з іх творчасцю. Я ставіў гэтыя кружэлкі, браў ракетку ад бадмінтону, скакаў з ёю каля люстэрка і ўяўляў сабе, як граю на гітары.
У 10-м класе стаў самастойна асвойваць гітару. На год старэйшыя хлопцы дапамагалі, падказвалі. І так я прыйшоў да музычнай дзейнасці. Першая песня, якую я зайграў на гітары, – “Электрычка” Віктара Цоя. Бо там усяго два акорды – Em i C.
Я атрымаў гістарычную адукацыю ва ўніверсітэце, 10 гадоў працаваў настаўнікам. Пасля хлопцы ў гурце час ад часу казалі мне: “Выключай свайго настаўніка!” Гэта быў цікавы час. Я працаваў у школе і паралельна ездзіў па розных панкаўскіх ка́нцах. Лабаў у гурце “КальЯн”, гарлапаніў сацыяльна-палітычныя тэксты. На нас не звярталі ўвагі, бо гэта быў глыбокі андэграўнд. Калі параўнаць з тым, як мы тады сябе паводзілі і што спявалі, то “Дзецюкі” – гэта пухнатыя зайчыкі.
Студэнтам і настаўнікам я ўдзельнічаў у розных мітынгах, у Дні волі, “Чарнобыльскім шляху” і гэтак далей.
Музыка са мною з самога дзяцінства. Маці ўсё жыццё прапрацавала настаўніцай музыкі па класе фартэпіяна. Я год правучыўся ў музычнай школе і кінуў. Сказаў, што больш не магу. Маці не настойвала – і дзякуй богу. Бо калі б яна настаяла, то гэта прывяло б да адваротнага, я б не меў з музыкай аніякіх стасункаў, як мне падаецца.
Бацька неяк у савецкі час з’ездзіў у Венгрыю і прывёз некалькі вінілавых кружэлак Hungaria, The Rolling Stones, The Beatles, Led Zeppelin. У нас немагчыма было пачуць гэтыя гурты, а так я, шасцігадовы, пазнаёміўся з іх творчасцю. Я ставіў гэтыя кружэлкі, браў ракетку ад бадмінтону, скакаў з ёю каля люстэрка і ўяўляў сабе, як граю на гітары.
Бацька неяк у савецкі час з’ездзіў у Венгрыю і прывёз некалькі вінілавых кружэлак Hungaria, The Rolling Stones, The Beatles, Led Zeppelin. У нас немагчыма было пачуць гэтыя гурты, а так я, шасцігадовы, пазнаёміўся з іх творчасцю. Я ставіў гэтыя кружэлкі, браў ракетку ад бадмінтону, скакаў з ёю каля люстэрка і ўяўляў сабе, як граю на гітары.
У 10-м класе стаў самастойна асвойваць гітару. На год старэйшыя хлопцы дапамагалі, падказвалі. І так я прыйшоў да музычнай дзейнасці. Першая песня, якую я зайграў на гітары, – “Электрычка” Віктара Цоя. Бо там усяго два акорды – Em i C.
Я атрымаў гістарычную адукацыю ва ўніверсітэце, 10 гадоў працаваў настаўнікам. Пасля хлопцы ў гурце час ад часу казалі мне: “Выключай свайго настаўніка!” Гэта быў цікавы час. Я працаваў у школе і паралельна ездзіў па розных панкаўскіх ка́нцах. Лабаў у гурце “КальЯн”, гарлапаніў сацыяльна-палітычныя тэксты. На нас не звярталі ўвагі, бо гэта быў глыбокі андэграўнд. Калі параўнаць з тым, як мы тады сябе паводзілі і што спявалі, то “Дзецюкі” – гэта пухнатыя зайчыкі.
Студэнтам і настаўнікам я ўдзельнічаў у розных мітынгах, у Дні волі, “Чарнобыльскім шляху” і гэтак далей.
Я атрымаў гістарычную адукацыю ва ўніверсітэце, 10 гадоў працаваў настаўнікам. Пасля хлопцы ў гурце час ад часу казалі мне: “Выключай свайго настаўніка!” Гэта быў цікавы час. Я працаваў у школе і паралельна ездзіў па розных панкаўскіх ка́нцах. Лабаў у гурце “КальЯн”, гарлапаніў сацыяльна-палітычныя тэксты. На нас не звярталі ўвагі, бо гэта быў глыбокі андэграўнд. Калі параўнаць з тым, як мы тады сябе паводзілі і што спявалі, то “Дзецюкі” – гэта пухнатыя зайчыкі.
Студэнтам і настаўнікам я ўдзельнічаў у розных мітынгах, у Дні волі, “Чарнобыльскім шляху” і гэтак далей.
Першая хваля панкаў цікавілася тым, што адбываецца ў краіне
Чаму менавіта панк? Я ўвайшоў у хвалю, якая была ў той час. Першая палова 90-х, калі я трапіў у нефармальны асяродак, – час панавання трэш-мэталу, і ўсе былі трэш-мэталістамі. Я да гэтай пары слухаю Slayer, Metallica, Testament і гэтак далей. Трэш-мэтал быў у маім жыцці, я на ім рос.
Напрыканцы 1990-х пайшла першая хваля панк-року. Трэш-мэтал стаў ужо менш папулярным у моладзевым асяроддзі. Панк-рок мне больш падабаўся, бо нёс больш свабоды.
Тады за рваныя джынсы ці завушніцы ў вуху ты за кожным кутом мог адхапіць па твары і застацца без некалькіх зубоў. Ці за падраныя джынсы цябе маглі затрымаць міліцыянты. Мае дзве завушніцы яшчэ з тых часоў. Цяпер жа чувак можа быць цалкам у татуіроўках, з кучаю завушніцаў, мець дурны выбух з валасоў на галаве, але не мець ніякага дачынення да музыкі ці контркультуры – яму проста так падабаецца. І стаўленне грамадства да незвычайнай знешнасці стала больш зноснае. Гэта добра. Але я кажу пра тое, што ў час маёй маладосці незвычайны выгляд быў праблемаю.
Напрыканцы 1990-х пайшла першая хваля панк-року. Трэш-мэтал стаў ужо менш папулярным у моладзевым асяроддзі. Панк-рок мне больш падабаўся, бо нёс больш свабоды.
Тады за рваныя джынсы ці завушніцы ў вуху ты за кожным кутом мог адхапіць па твары і застацца без некалькіх зубоў. Ці за падраныя джынсы цябе маглі затрымаць міліцыянты. Мае дзве завушніцы яшчэ з тых часоў. Цяпер жа чувак можа быць цалкам у татуіроўках, з кучаю завушніцаў, мець дурны выбух з валасоў на галаве, але не мець ніякага дачынення да музыкі ці контркультуры – яму проста так падабаецца. І стаўленне грамадства да незвычайнай знешнасці стала больш зноснае. Гэта добра. Але я кажу пра тое, што ў час маёй маладосці незвычайны выгляд быў праблемаю.
Першая хваля панкаў была больш сацыялізаваная, значна больш цікавілася тым, што адбываецца ў краіне. У канцы 1990-х – пачатку 2000-х існавала канфедэрацыя дзейных суполак “Разам”. Яна ахоплівала левых Менску, Гомля і Гродна. Мы ладзілі тады экалагічныя, палітычныя акцыі. Напрыклад, стаялі экалагічным лагерам два тыдні на Нёмане (на выспе Арабка) супраць пабудовы ГЭС, ладзілі акцыі на падтрыманне незалежнай газеты “Пагоня”, рэдактара выдання Міколы Маркевіча і журналіста Паўла Мажэйкі.
Другая хваля панкаў пайшла ва ўнутраную эміграцыю. Яны пачалі ствараць сваё гета, сеткі, каб гурты маглі ездзіць з канцэртамі паміж гарадамі. Стваралі студыі і падтрымлівалі толькі сваіх. І так адбывалася не толькі ў панкаў, але і ў іншых субкультурах. І гэта добра, з аднаго боку. Але… Ім падавалася, што калі яны не чапаюць палітыкі, то іх таксама нічога не закране.
А ў выніку ўсё роўна іх усіх палітыка кранула тым ці іншым чынам. Падабаецца вам гэта ці не, ва ўнутранай вы эміграцыі ці не.
Другая хваля панкаў пайшла ва ўнутраную эміграцыю. Яны пачалі ствараць сваё гета, сеткі, каб гурты маглі ездзіць з канцэртамі паміж гарадамі. Стваралі студыі і падтрымлівалі толькі сваіх. І так адбывалася не толькі ў панкаў, але і ў іншых субкультурах. І гэта добра, з аднаго боку. Але… Ім падавалася, што калі яны не чапаюць палітыкі, то іх таксама нічога не закране.
А ў выніку ўсё роўна іх усіх палітыка кранула тым ці іншым чынам. Падабаецца вам гэта ці не, ва ўнутранай вы эміграцыі ці не.
Ад “КальЯну” да “Дзецюкоў”
“КальЯн”, як Deviation і большасць гродзенскіх панк-гуртоў канца 1990-х, існавалі такім чынам: запісваўся альбом, нейкі час адбываліся канцэрты, і пасля гурт залягаў на дно. У Гродне так жыло шмат гуртоў. Запісвалі альбом і спыняліся. Потым з’яўляўся матэрыял, набіраўся новы склад музыкаў, і пачыналася новае жыццё гурта. Найдаўжэй праіснаваў першы склад “КальЯну”, які запісаў першы альбом, “У краіне цудаў”, у 1997 годзе, і апошні склад, які запісаў фінальны альбом у 2011 годзе. Можна сказаць, што “КальЯн” – гэта мой гурт, бо з першага складу застаўся толькі я.
Праз некаторы час я зразумеў, што не хачу падымаць з труны мерцвяка. Мы паставілі класную тлустую кропку ў жыцці гурта “КальЯн”, запісаўшы апошні альбом “Антыпазітыў” (2011). Гэта мой любімы альбом. Мне падалося, што ўсё, што я хацеў сказаць у такой форме, я сказаў. Думаю, “КальЯн” больш не адновіцца.
Я хацеў ужо па-іншаму выказваць свой светапогляд і адчуванне таго, што адбываецца. У той час я акурат зразумеў, што варта паспрабаваць папрацаваць з акустыкаю. Гэтак, у 2011 годзе паўстаў гурт “Людзі на балоце”. Гэта быў класны час, мы шмат ездзілі па канцэртах і фестывалях – у Беларусі, Польшчы, Літве.
Праз некаторы час я зразумеў, што не хачу падымаць з труны мерцвяка. Мы паставілі класную тлустую кропку ў жыцці гурта “КальЯн”, запісаўшы апошні альбом “Антыпазітыў” (2011). Гэта мой любімы альбом. Мне падалося, што ўсё, што я хацеў сказаць у такой форме, я сказаў. Думаю, “КальЯн” больш не адновіцца.
Я хацеў ужо па-іншаму выказваць свой светапогляд і адчуванне таго, што адбываецца. У той час я акурат зразумеў, што варта паспрабаваць папрацаваць з акустыкаю. Гэтак, у 2011 годзе паўстаў гурт “Людзі на балоце”. Гэта быў класны час, мы шмат ездзілі па канцэртах і фестывалях – у Беларусі, Польшчы, Літве.
“Дзецюкі” ўзніклі ў 2012-м. Галоўнымі ініцыятарамі былі Дзяніс Жыгавец і Паша Трабл Трублін. Аднойчы яны прыйшлі да мяне з прапановаю зрабіць нешта гістарычнае і драйвовае. Да “Дзецюкоў” гістарычнаю тэматыкаю займалася шмат выканаўцаў. Напрыклад, Андрэй Мельнікаў ці Сяржук Сокалаў-Воюш. Але ўсё гэта было з адценнем вечнай трагічнасці. Не хапала трэшовага вясёлага драйву. І мы занялі гэтую нішу.
Неадукаваныя людзі пачынаюць прыцягваць краіну на свой узровень
Доўгі час я проста забіраў грошы з сям’і і аддаваў на сваё музычнае хобі. І гэта мой боль. А з “Дзецюкамі” мы выйшлі на ўзровень, калі маглі ўжо зарабляць на сваю музычную дзейнасць. Жыць цалкам за гэтыя грошы, вядома, не далі б рады, але маглі набыць мікрафон, стойку для інструментаў і гэтак далей. Але мы дзесьці заўсёды працавалі, ні ў кога не было так, каб хтосьці жыў з музыкі. Мы ніколі не былі камерцыйным гуртом.
Асноўныя даходы гурта – канцэрты. Калі няма канцэртаў, то гэта фактычна смерць для калектыву. Калі мы былі маладыя і гарачыя, лічылі, што музыкаю нельга зарабляць. Я ў пэўным сэнсе перагледзеў свае погляды на гэты конт. Музыка ніколі не павінен класціся пад прадзюсараў, наступаць сабе на горла дзеля грошай. Але калі гурт можа існаваць за кошт сваёй дзейнасці, то што з гэтым не так?
Грошы не мэта. Але калі ты іх атрымліваеш за сваю шчырую творчасць, то чаму не?
У разуменні людзей ёсць два лагеры: андэграўнд і шоу-бізнес. Але калі мы паглядзім, як развіваецца рок-музыка ўва ўсім цывілізаваным свеце, то ўбачым, што існуе так званая клубная культура: вялізарная колькасць музычных клубаў з жывым гукам, дзе гурты могуць граць і зарабляць. Яны збольшага не выходзяць на вялікія пляцоўкі, разам з тым не хочуць заставацца ў глыбокім андэграўндзе, хочуць развівацца і граць музыку. Існуюць розныя сеткі клубаў. Напрыклад, блюзавы гурт не паедзе граць у панкаўскі паб, і наадварот. У музыкаў ёсць магчымасць развівацца, граць і зарабляць на сваіх выступах, продажах альбомаў, мэрчу.
Асноўныя даходы гурта – канцэрты. Калі няма канцэртаў, то гэта фактычна смерць для калектыву. Калі мы былі маладыя і гарачыя, лічылі, што музыкаю нельга зарабляць. Я ў пэўным сэнсе перагледзеў свае погляды на гэты конт. Музыка ніколі не павінен класціся пад прадзюсараў, наступаць сабе на горла дзеля грошай. Але калі гурт можа існаваць за кошт сваёй дзейнасці, то што з гэтым не так?
Грошы не мэта. Але калі ты іх атрымліваеш за сваю шчырую творчасць, то чаму не?
У разуменні людзей ёсць два лагеры: андэграўнд і шоу-бізнес. Але калі мы паглядзім, як развіваецца рок-музыка ўва ўсім цывілізаваным свеце, то ўбачым, што існуе так званая клубная культура: вялізарная колькасць музычных клубаў з жывым гукам, дзе гурты могуць граць і зарабляць. Яны збольшага не выходзяць на вялікія пляцоўкі, разам з тым не хочуць заставацца ў глыбокім андэграўндзе, хочуць развівацца і граць музыку. Існуюць розныя сеткі клубаў. Напрыклад, блюзавы гурт не паедзе граць у панкаўскі паб, і наадварот. У музыкаў ёсць магчымасць развівацца, граць і зарабляць на сваіх выступах, продажах альбомаў, мэрчу.
Але гэтага ўсяго не існуе ў нас. У Беларусі няма нічога. Пры гэтым скідваць усё на дзяржаву я б не стаў. Тут пытанне попыту. Калі ўзяць Польшчу, у палове пабаў будзе гучаць класны рок, бо ёсць аўдыторыя, якая будзе гэта слухаць. А калі ў беларускіх пабах патрабуецца толькі папса… Музычная культура нашага насельніцтва застаецца на нізкім узроўні. Людзям падабаецца кепская музыка – і яна гучыць паўсюль: у тралейбусах, пабах, радыё.
Калі паставіць кіраўнікамі выпускнікоў 9-х класаў, прычым не самых паспяховых, яны пачнуць мяняць усё на свой капыл. І гэта праблема: неадукаваныя людзі прыцягваюць грамадства на свой узровень. Каб адчуваць сябе камфортна. Калі б я прыпёрся ў сімфанічны аркестр і сказаў, што будзем граць так, як я скажу і як я бачу, на мяне б паглядзелі, як на дурня: “А ты хто такі? Ты ж не разумееш у гэтым нічога! Ты ніхто ў класічнай музыцы!” У нас жа: “А не, мусіце лабаць “Мурку”, рабяты! Вось ты, габой, саліруеш!”
Калі паставіць кіраўнікамі выпускнікоў 9-х класаў, прычым не самых паспяховых, яны пачнуць мяняць усё на свой капыл. І гэта праблема: неадукаваныя людзі прыцягваюць грамадства на свой узровень. Каб адчуваць сябе камфортна. Калі б я прыпёрся ў сімфанічны аркестр і сказаў, што будзем граць так, як я скажу і як я бачу, на мяне б паглядзелі, як на дурня: “А ты хто такі? Ты ж не разумееш у гэтым нічога! Ты ніхто ў класічнай музыцы!” У нас жа: “А не, мусіце лабаць “Мурку”, рабяты! Вось ты, габой, саліруеш!”
Мне балюча, што ў мяне не знайшлося словаў і песень, каб больш даступна і дакладна гэта сказаць
Я ніколі не ішоў на кампрамісы з уладамі ці чыноўнікамі. Але я ніколі не меў з імі стасункаў і кантактаў. Мелі такія кантакты людзі, якія арганізоўвалі нашыя канцэрты ў розных гарадах Беларусі. Мяне асабіста некалькі разоў арганізатары прасілі не граць некаторых песень. І я ішоў на гэты кампраміс. Калі людзі прыйшлі паслухаць канцэрт, і я пахаваю арганізатара, каб быць гэткім бескампрамісным, я лічу, што гэта глупства. Гэтым мы хварэлі падчас “КальЯну”, калі былі адмарожанымі. Таму і канцэртаў у нас было няшмат.
Але ёсць і прынцыповыя рэчы. Мяне аднойчы клікалі выступіць у падтрымку аднаго апазіцыйнага палітыка. Да пытання грошай справа нават не дайшла: я адразу сказаў не.
Забароны на выступы – як арэлі: забарона – адліга, забарона – адліга. Але ёсць гарады, дзе нават у самыя сумныя гады мы выступалі. Напрыклад, у Віцебску ці Гомлі. І ніхто не прасіў нас пра штосьці спецыфічнае.
У мяне ніколі не было нейкіх звышчаканняў, я заўсёды разумеў, што не траплю на дзяржаўнае тэлебачанне ці радыё. Я адчуваў і разумеў тое асяроддзе, рамкі, у якіх я быў. І мяне гэта ў прынцыпе задавальняла. Я меў сваю нішу і пашыраць яе не збіраўся. 70 % нашых канцэртаў прыходзілася на Польшчу, нам давалі выязджаць. Мы стараліся не займацца палітыканствам у брудным разуменні гэтага слова. Мне здаецца, крычаць “Жыве Беларусь!” трэба тут, а не там. Таму з творчага пункту гледжання мяне ў прынцыпе ўсё задавольвала.
Але ёсць і прынцыповыя рэчы. Мяне аднойчы клікалі выступіць у падтрымку аднаго апазіцыйнага палітыка. Да пытання грошай справа нават не дайшла: я адразу сказаў не.
Забароны на выступы – як арэлі: забарона – адліга, забарона – адліга. Але ёсць гарады, дзе нават у самыя сумныя гады мы выступалі. Напрыклад, у Віцебску ці Гомлі. І ніхто не прасіў нас пра штосьці спецыфічнае.
У мяне ніколі не было нейкіх звышчаканняў, я заўсёды разумеў, што не траплю на дзяржаўнае тэлебачанне ці радыё. Я адчуваў і разумеў тое асяроддзе, рамкі, у якіх я быў. І мяне гэта ў прынцыпе задавальняла. Я меў сваю нішу і пашыраць яе не збіраўся. 70 % нашых канцэртаў прыходзілася на Польшчу, нам давалі выязджаць. Мы стараліся не займацца палітыканствам у брудным разуменні гэтага слова. Мне здаецца, крычаць “Жыве Беларусь!” трэба тут, а не там. Таму з творчага пункту гледжання мяне ў прынцыпе ўсё задавольвала.
Я ніколі не ішоў на кампрамісы з уладамі ці чыноўнікамі. Але я ніколі не меў з імі стасункаў і кантактаў. Мелі такія кантакты людзі, якія арганізоўвалі нашыя канцэрты ў розных гарадах Беларусі. Мяне асабіста некалькі разоў арганізатары прасілі не граць некаторых песень. І я ішоў на гэты кампраміс. Калі людзі прыйшлі паслухаць канцэрт, і я пахаваю арганізатара, каб быць гэткім бескампрамісным, я лічу, што гэта глупства. Гэтым мы хварэлі падчас “КальЯну”, калі былі адмарожанымі. Таму і канцэртаў у нас было няшмат.
Але ёсць і прынцыповыя рэчы. Мяне аднойчы клікалі выступіць у падтрымку аднаго апазіцыйнага палітыка. Да пытання грошай справа нават не дайшла: я адразу сказаў не.
Але ёсць і прынцыповыя рэчы. Мяне аднойчы клікалі выступіць у падтрымку аднаго апазіцыйнага палітыка. Да пытання грошай справа нават не дайшла: я адразу сказаў не.
Забароны на выступы – як арэлі: забарона – адліга, забарона – адліга. Але ёсць гарады, дзе нават у самыя сумныя гады мы выступалі. Напрыклад, у Віцебску ці Гомлі. І ніхто не прасіў нас пра штосьці спецыфічнае.
У мяне ніколі не было нейкіх звышчаканняў, я заўсёды разумеў, што не траплю на дзяржаўнае тэлебачанне ці радыё. Я адчуваў і разумеў тое асяроддзе, рамкі, у якіх я быў. І мяне гэта ў прынцыпе задавальняла. Я меў сваю нішу і пашыраць яе не збіраўся. 70 % нашых канцэртаў прыходзілася на Польшчу, нам давалі выязджаць. Мы стараліся не займацца палітыканствам у брудным разуменні гэтага слова. Мне здаецца, крычаць “Жыве Беларусь!” трэба тут, а не там. Таму з творчага пункту гледжання мяне ў прынцыпе ўсё задавольвала.
Але мы кажам яшчэ пра грамадзянскую, чалавечую пазіцыю… Любы чалавек, знаёмы з гісторыяй, разумее, што аўтарытарны рэжым у любой краіне эвалюцыянуе да таталітарнага. Фактычна не было ў гісторыі прыкладаў, каб гэта было не так. З канца 1990-х я разумеў, да чаго ўсё ідзе. Большасць жа людзей, як мне падаецца, гэтага не разумела.
Мне гэта балела. І мне балюча, што ў мяне не знайшлося словаў і песень, каб больш даступна і дакладна гэта сказаць.
Не ведаю, ці я знайшоў сябе. Мне падабалася працаваць настаўнікам, аператарам-фрылансерам. Мне падабаецца граць на гітары і спяваць. Што з гэтага маё? Усё. Ці знайшоў сваю каляіну, па якой крочыць? Не ўпэўнены.
У мяне ніколі не было нейкіх звышчаканняў, я заўсёды разумеў, што не траплю на дзяржаўнае тэлебачанне ці радыё. Я адчуваў і разумеў тое асяроддзе, рамкі, у якіх я быў. І мяне гэта ў прынцыпе задавальняла. Я меў сваю нішу і пашыраць яе не збіраўся. 70 % нашых канцэртаў прыходзілася на Польшчу, нам давалі выязджаць. Мы стараліся не займацца палітыканствам у брудным разуменні гэтага слова. Мне здаецца, крычаць “Жыве Беларусь!” трэба тут, а не там. Таму з творчага пункту гледжання мяне ў прынцыпе ўсё задавольвала.
Але мы кажам яшчэ пра грамадзянскую, чалавечую пазіцыю… Любы чалавек, знаёмы з гісторыяй, разумее, што аўтарытарны рэжым у любой краіне эвалюцыянуе да таталітарнага. Фактычна не было ў гісторыі прыкладаў, каб гэта было не так. З канца 1990-х я разумеў, да чаго ўсё ідзе. Большасць жа людзей, як мне падаецца, гэтага не разумела.
Мне гэта балела. І мне балюча, што ў мяне не знайшлося словаў і песень, каб больш даступна і дакладна гэта сказаць.
Не ведаю, ці я знайшоў сябе. Мне падабалася працаваць настаўнікам, аператарам-фрылансерам. Мне падабаецца граць на гітары і спяваць. Што з гэтага маё? Усё. Ці знайшоў сваю каляіну, па якой крочыць? Не ўпэўнены.
Але мы кажам яшчэ пра грамадзянскую, чалавечую пазіцыю… Любы чалавек, знаёмы з гісторыяй, разумее, што аўтарытарны рэжым у любой краіне эвалюцыянуе да таталітарнага. Фактычна не было ў гісторыі прыкладаў, каб гэта было не так. З канца 1990-х я разумеў, да чаго ўсё ідзе. Большасць жа людзей, як мне падаецца, гэтага не разумела.
Мне гэта балела. І мне балюча, што ў мяне не знайшлося словаў і песень, каб больш даступна і дакладна гэта сказаць.
Не ведаю, ці я знайшоў сябе. Мне падабалася працаваць настаўнікам, аператарам-фрылансерам. Мне падабаецца граць на гітары і спяваць. Што з гэтага маё? Усё. Ці знайшоў сваю каляіну, па якой крочыць? Не ўпэўнены.
Мне гэта балела. І мне балюча, што ў мяне не знайшлося словаў і песень, каб больш даступна і дакладна гэта сказаць.
Не ведаю, ці я знайшоў сябе. Мне падабалася працаваць настаўнікам, аператарам-фрылансерам. Мне падабаецца граць на гітары і спяваць. Што з гэтага маё? Усё. Ці знайшоў сваю каляіну, па якой крочыць? Не ўпэўнены.
У тым годзе я ўпершыню паверыў, што адбудуцца нейкія змены
Палітыкай я ніколі не займаўся, ні тады, ні цяпер. Я ніколі не быў ні ў якой партыі, не змагаўся за ўладу. Іншая рэч, калі ты асэнсоўваеш сваю грамадзянскую пазіцыю і сваё жыццё асэнсуеш з падзеямі ў грамадстве і дзяржаве, у якой жывеш. Я маю права выказвацца, пратэставаць, пісаць і пець песні пра нейкія палітычныя ды сацыяльныя падзеі.
Падчас жнівеньскіх падзеяў у мінулым годзе я быў адзіным з гродзенскіх музыкаў, хто выйшаў на плошчу перад дзясяткамі тысячаў людзей і заспяваў пару песень. Зрабіў гэта не за кагосьці, а проста для людзей, каб падтрымаць іх. Я тады адчуваў, што ім гэта трэба.
На другім мітынгу ў Гродне я выйшаў на плошчу і выступаў без гітары, прасіў, каб перасталі пісаць гадасці пра сілавікоў ды іхныя сем’і, бо гэта няправільна. Па-першае, гэта брудна. Па-другое, не ўсе сілавікі кепскія, бо пасля яны дапамогуць нам знайсці тых, хто катаваў людзей. Цяпер гэта ўсё, вядома, гучыць з фантастычнай афарбоўкаю.
11 жніўня мяне затрымалі, калі я ехаў на ровары дадому. Я прыпыніўся, каб даведацца, куды цягнуць жанчыну людзі ў чорным без апазнавальных знакаў. Яны схапілі мяне, збілі, зламалі мой ровар. Расфарбавалі ўвесь твар фламастарамі, каб паздзекавацца. Ці мяне гэта зламала? Не. Шмат каму дасталася значна больш за мяне.
Падчас жнівеньскіх падзеяў у мінулым годзе я быў адзіным з гродзенскіх музыкаў, хто выйшаў на плошчу перад дзясяткамі тысячаў людзей і заспяваў пару песень. Зрабіў гэта не за кагосьці, а проста для людзей, каб падтрымаць іх. Я тады адчуваў, што ім гэта трэба.
На другім мітынгу ў Гродне я выйшаў на плошчу і выступаў без гітары, прасіў, каб перасталі пісаць гадасці пра сілавікоў ды іхныя сем’і, бо гэта няправільна. Па-першае, гэта брудна. Па-другое, не ўсе сілавікі кепскія, бо пасля яны дапамогуць нам знайсці тых, хто катаваў людзей. Цяпер гэта ўсё, вядома, гучыць з фантастычнай афарбоўкаю.
11 жніўня мяне затрымалі, калі я ехаў на ровары дадому. Я прыпыніўся, каб даведацца, куды цягнуць жанчыну людзі ў чорным без апазнавальных знакаў. Яны схапілі мяне, збілі, зламалі мой ровар. Расфарбавалі ўвесь твар фламастарамі, каб паздзекавацца. Ці мяне гэта зламала? Не. Шмат каму дасталася значна больш за мяне.
У тым годзе я ўпершыню паверыў, што штосьці адбудзецца, нейкія змены. Пры гэтым я асабліва не арыентаваўся, хто такі Ціханоўскі ці Бабарыка. Я пра гэтых людзей наагул раней не чуў. Але мне пофіг. Тут рэч не ў імёнах, а ў рэакцыі людзей. Натуральна, найперш на гвалт на вуліцах. Але што з гэтага?
Тое, што тую ж забастоўку аб’явілі толькі ў кастрычніку, было катастрафічна бязглузда. Яны падставілі шмат людзей пад удар. Навошта? Я разумеў, што калі ў жніўні нічога не адбудзецца, то далей будзе позна. Бачу, што гэта доўгі і цяжкі працэс. Перамены адбудуцца. Пытанне толькі, ці пры нашым жыцці.
Я пісаў лісты палітвязням. Збольшага не было адказаў. Найбольш актыўна пісаў Ігару Банцэру і Вітольду Ашурку. Адзін паехаў на “хімію”, другі – на іншым свеце. Удзельнічаў у канцэрце памяці Ашурка, лічу гэта вельмі важным і гатовы далей у такім браць удзел.
Тое, што тую ж забастоўку аб’явілі толькі ў кастрычніку, было катастрафічна бязглузда. Яны падставілі шмат людзей пад удар. Навошта? Я разумеў, што калі ў жніўні нічога не адбудзецца, то далей будзе позна. Бачу, што гэта доўгі і цяжкі працэс. Перамены адбудуцца. Пытанне толькі, ці пры нашым жыцці.
Я пісаў лісты палітвязням. Збольшага не было адказаў. Найбольш актыўна пісаў Ігару Банцэру і Вітольду Ашурку. Адзін паехаў на “хімію”, другі – на іншым свеце. Удзельнічаў у канцэрце памяці Ашурка, лічу гэта вельмі важным і гатовы далей у такім браць удзел.
Кожны творца робіць свой выбар
У мяне запісаны другі мой сольнік. Гэтым разам на вершы Уладзіміра Караткевіча, “Леаніды вяртаюцца”. Цяпер у галаве яшчэ два сольнікі: на вершы гродзенскіх паэтаў і на вершы Булата Акуджавы па-беларуску. Апошні можна назваць нашым супольным праектам з Андрэем Хадановічам, бо пераклады робіць ён. Магчыма, праект пашырыцца: паспрабуем прыцягнуць да яго іншых музыкаў. Прынамсі мы з Хадановічам гэта папярэдне абмяркоўвалі. “Грузінскую песню” Акуджавы я заспяваў на нядаўнім сваім канцэрце ў Віцебску, і ўсім, як мне падалося, страшэнна спадабалася. Я ўсё больш адыходжу ў акустыку, мяне ўсё менш цікавіць панк-рок і хардкор.
Мая дачка Дар’я 7 гадоў вучылася ў музычнай школе. Але зразумела, што не хоча звязваць свайго жыцця з музыкай, а хоча займацца графікай, выяўленчым мастацтвам. Калі я прапанаваў ёй намаляваць вокладку да майго сольніку на вершы Караткевіча, я бачыў, наколькі ёй гэта цікава і важна. Яна сапраўды падышла да гэтага вельмі адказна. Выніковы варыянт, які выйшаў, шосты. Яна ўбачыла гэта так, і мне падабаецца.
Калі я сутыкнуўся з вершамі Дануты Бічэль, я адчуў сапраўдную сілу слова, калі яго піша паэт. І… гэта фантастычна! Гэта першая паэтка, на вершы якой я зрабіў песні. Тады падумаў, што я проста лох, некультурны, неадукаваны чалавек, я не магу пісаць такіх прыгожых рэчаў, якія пішуць нашыя паэты. На той момант я адчуў гэта на падкоркавым узроўні, а з цягам часу зразумеў: так, я не даю рады пісаць так прыгожа, як Алесь Чобат, Данута Бічэль, Уладзімір Караткевіч. Яны паэты, а я проста тэкставік. Чаму з’явіўся праект Byhder & Mixalych? Час ад часу мне падабаецца пісаць дурныя смешныя тэксты на трасянцы. Вось у гэтай нішы я дакладна не камплексую.
Калі я сутыкнуўся з вершамі Дануты Бічэль, я адчуў сапраўдную сілу слова, калі яго піша паэт. І… гэта фантастычна! Гэта першая паэтка, на вершы якой я зрабіў песні. Тады падумаў, што я проста лох, некультурны, неадукаваны чалавек, я не магу пісаць такіх прыгожых рэчаў, якія пішуць нашыя паэты. На той момант я адчуў гэта на падкоркавым узроўні, а з цягам часу зразумеў: так, я не даю рады пісаць так прыгожа, як Алесь Чобат, Данута Бічэль, Уладзімір Караткевіч. Яны паэты, а я проста тэкставік. Чаму з’явіўся праект Byhder & Mixalych? Час ад часу мне падабаецца пісаць дурныя смешныя тэксты на трасянцы. Вось у гэтай нішы я дакладна не камплексую.
Усе падзеі ў нашай краіне ў творчым плане далі штуршок у пэўным сэнсе. Спачатку быў ступар, дэпрэсія, я нават звяртаўся да псіхатэрапеўта, піў антыдэпрэсанты. Я не напісаў ніводнай новай песні са жніўня. Мне не пішацца. Псіхалагічна вельмі цяжка…
Але назапасілася шмат разгрузачных вагонаў, якія стаялі на запасным шляху. Я актыўна ўзяўся за Караткевіча – бах, ёсць сольнік. На 50 % запісалі з “Дзецюкамі” міні-альбом. У нас ёсць матэрыялу на два альбомы, але мы вырашылі працаваць міні-альбомамі, ці ЕР-камі, як іх называюць у свеце. Гэта 4–5 песень звычайна. Ніхто не ведае, што будзе заўтра, не будзем раскатваць губу на 12 песень. Таму робім мінік з пяці песень.
Але назапасілася шмат разгрузачных вагонаў, якія стаялі на запасным шляху. Я актыўна ўзяўся за Караткевіча – бах, ёсць сольнік. На 50 % запісалі з “Дзецюкамі” міні-альбом. У нас ёсць матэрыялу на два альбомы, але мы вырашылі працаваць міні-альбомамі, ці ЕР-камі, як іх называюць у свеце. Гэта 4–5 песень звычайна. Ніхто не ведае, што будзе заўтра, не будзем раскатваць губу на 12 песень. Таму робім мінік з пяці песень.
Таксама планую скончыць даўгабуд – альбом на вершы Дануты Бічэль. Гэта ж апошні наш класік часоў Васіля Быкава і Ніла Гілевіча. А я так хачу, каб яна пачула гэты альбом! І яна таксама чакае. Там будзе шмат лірычных і прыгожых песень.
Навошта цяпер пісаць песні, ставіць спектаклі і наагул займацца творчасцю? А навошта кухару гатаваць боршч? Ці дворніку падмятаць двор? Тое самае людзі, якія маюць дачыненне да сапраўднай творчасці, не дзеля чарговай прэміі ці хайпу. Я ў гэтым упэўнены. Творца, калі адчувае ў сабе сілы, натхненне, будзе рабіць, бо інакш не можа, вось і ўсё.
Пры гэтым творца не мусіць адгукацца на тое, што адбываецца ў краіне. Гэта ягонае права: рабіць гэта ці не рабіць. Калі ты маеш адчуванне, што не павінен рэагаваць на зло, то якое я маю права табе нешта закідаць? Аднак пасля я не буду ціснуць табе рукі.
Не страшна толькі ідыёту. Іншая рэч, што смеласць якраз у тым, што ты пераступаеш праз гэты страх і штосьці робіш. Я не магу назваць сябе смелым, бо я мог бы рабіць значна больш.
Але паспрабую.
Навошта цяпер пісаць песні, ставіць спектаклі і наагул займацца творчасцю? А навошта кухару гатаваць боршч? Ці дворніку падмятаць двор? Тое самае людзі, якія маюць дачыненне да сапраўднай творчасці, не дзеля чарговай прэміі ці хайпу. Я ў гэтым упэўнены. Творца, калі адчувае ў сабе сілы, натхненне, будзе рабіць, бо інакш не можа, вось і ўсё.
Пры гэтым творца не мусіць адгукацца на тое, што адбываецца ў краіне. Гэта ягонае права: рабіць гэта ці не рабіць. Калі ты маеш адчуванне, што не павінен рэагаваць на зло, то якое я маю права табе нешта закідаць? Аднак пасля я не буду ціснуць табе рукі.
Не страшна толькі ідыёту. Іншая рэч, што смеласць якраз у тым, што ты пераступаеш праз гэты страх і штосьці робіш. Я не магу назваць сябе смелым, бо я мог бы рабіць значна больш.
Але паспрабую.
Падтрымаць беларускіх дзеячаў культуры, якія зазналі рэпрэсіі, ды іх новыя праекты
Галоўная старонка
Да галоўнай
Наступны матэрыял
Да наступнага матэрыялу