Кацярына

« Немагчыма здабыць перамогу за некалькі дзён, калі мы столькі часу вырошчвалі гэтага звера »

Ваданосава

Кацярына Ваданосава

«Немагчыма здабыць перамогу за некалькі дзён, калі мы столькі часу вырошчвалі гэтага звера»

Спявачка, паэтка, мультыінструменталістка, мастачка, швачка, майстарка вышыўкі і народных строяў, каліграфка, рэстаўратарка, акторка і тэлевядоўца. Скончыла педагагічны ўніверсітэт – вывучала гісторыю і рэлігіязнаўства, працавала ў Дзяржаўным літаратурным музеі Янкі Купалы. Грала ў гуртах “Alta mente” і Kaciaryna Vadanosava & Fantasy Orchestra. Лаўрэатка фестываляў “Культурная эвалюцыя”, “Бардаўская восень”, OPPA ды іншых. З 2018 года рабіла на тэлеканале “Беларусь 3” адзіную ў краіне праграму пра беларускую культуру і спадчыну. Пасля выбараў 2020 года праз крымінальны пераслед была вымушаная з'ехаць за мяжу.

Нават у “прадлёнцы” мы гаварылі па-беларуску

У мяне была такая традыцыя ў сям’і, якая пратрымалася даволі доўга: беларускамоўныя дні. Мы з мамаю спрабавалі размаўляць па-беларуску адзін дзень на тыдзень. Пачатковая школа прыйшлася акурат на кароценькі прамежак часу беларусізацыі – пачатак 90-х, у нас нават фізкультура была па-беларуску. Была зусім маладая настаўніца, яна не дужа добра размаўляла па-беларуску, але з такім імпэтам да сваёй працы ставілася, што нават на перапынках, нават у “прадлёнцы” мы гаварылі – прынамсі стараліся гаварыць – па-беларуску. І вось гэтае абсалютна натуральнае стаўленне да беларускае мовы ў мяне захавалася. Напэўна, гэта самы галоўны фактар, зыходзячы з якога я магу нармальна размаўляць па-беларуску.

Калі я чытала па-беларуску, а гэта былі класныя творы, Баршчэўскі, той жа Колас, “Сымон Музыка”, “Шляхціч Завальня”, яны заўсёды выклікалі ў мяне такія карцінкі, якія мне здаюцца вельмі прыгожымі, вельмі блізкімі. Гэта якраз вельмі моцна пераклікалася з маімі сярэднявечнымі памкненнямі. Гэткае шчымлівае пачуццё страшнай прыгажосці, якую мы калісьці мелі, а цяпер ужо не маем, але памяць пра яе жыве. Ніколі не наведвала нейкіх курсаў, проста вельмі шмат кніжак чытала і пакрысе... А ва ўніверсітэце ўжо цалкам перайшла.

Варта дадаць, што ў мяне звышінтэлігентная сям’я. Мама з адукацыі акторка, але пасля смерці бацькі не іграла нідзе, а займалася руціннымі справамі. А бацька быў класічны фізік-лірык, ён быў праграмістам і адначасова музыкам. Ён памёр, калі мне было 4 гады, і ў мяне ў памяці захаваўся ягоны супербездакорны рыцарскі вобраз, які вёў мяне ўсё маленства і падлеткавы ўзрост.

У нас дома стаялі ягоныя інструменты, агромністая на той час калекцыя вінілаў, і мяне цешыла, што я магу захапляцца тымі самымі кружэлкамі, тымі самымі “Бітламі”, “Пінк Флойдам”, якіх слухаў мой тата. Што я магла чытаць ягоныя кніжкі. А ў нас вельмі шыкоўная бібліятэка была. Менавіта тады я захварэла на эстэтыку сярэднявечча, на гэтыя вычварныя, варварскія, недарэчныя штукі, якія былі абсалютна адрозныя ад таго, што мы бачылі перад сабою ў пачатку 90-х – усе гэтыя рудыя секцыі, зэдлікі і кляёнкі на кухні.

Мне сапраўды вельмі падабаецца аздабляць людзей

Калі прыйшоў час вызначацца, кім жа я буду, у мяне былі тры дарогі. Першая – станавіцца прафесійным музыкам, але я гэтага баялася, бо ўсе мае знаёмыя, якія паступалі ў кансерваторыю, казалі, што гэта страшна цяжка ды амаль немагчыма без блату і сувязяў. Другая мая мара з трэскам правалілася, бо я заваліла ўступныя іспыты ў Акадэмію мастацтваў. А тады можна было ў дзве хвалі паступаць, і я паступіла туды, куды цягнула мяне яшчэ адна мара: гістарычны факультэт, але педагагічнага ўніверсітэту, бо БДУ я ўжо прафукала ў часе.

Для мяне гісторыя – гэта дотыкавая рэч. Я вельмі люблю яе кранаць рукамі ці вачыма. Калі я займалася гісторыяй, мне вельмі падабалася займацца дэкаратыўна-прыкладным мастацтвам, якое адлюстроўвала тыя тэхналагічныя творчыя працэсы, якімі займаліся, груба кажучы, нашыя продкі. Таму, калі я пішу гатычныя літаркі, у мяне на кампе гучыць нейкая гатычная музыка. Калі я пішу песні, то пажадана, каб мае вочы лашчыла нешта прыгожае, які-небудзь твор архітэктуры ці мастацтва.

Мяне ніколі не прываблівала вышыць нешта крыжыкам паводле схемкі і павесіць на сценку. Мне хочацца, каб гэты твор жыў, каб з дапамогай яго нехта мог нешта паказаць, перадаць іншым. Менавіта таму народныя, сярэднявечныя строі сталіся для мяне, як казала мая каляжанка, крыніцаю невычэрпнага натхнення.

Я не ведаю, хто я

Я не ведаю, хто я! А праўда, хто я? Спявачка? Ну, як бы раз на год выдаю нейкую песеньку. Вышывальніца? Ну, гэта неяк тупа: як жанчыны сталага веку сядзяць і крыжыкам конікаў вышываюць. Паэтка? Ну, у мяне толькі адзін зборнік вершаў, за які мне да гэтага часу вельмі сорамна. Другі пакуль толькі ў фармаце рукапісу існуе. Хто я яшчэ? Мама? Мама – напэўна, гэтага не адняць. Гісторык? Цяпер я не выкладаю гісторыі. Тэлевядоўца? Можа быць, але зноў жа: гэта ніколі не было маёй марай, і я не свядома прыйшла да гэтага. Таму адказаць на гэтае пытанне я проста не магу.

У мяне бацька быў бас-гітарыст, і я ўвесь свой ранні ўзрост марыла навучыцца граць на бас-гітары. І ў прынцыпе я ўмею на ёй граць. А вось далей ужо праблематычна. Тое ж датычыць і голасу, вакалу: я цудоўна разумею, што мне далёка да таго, каб станоўча ставіцца да ўласных музычных праяваў. Але іншая рэч, што не займацца гэтым я не магу, бо мне гэта дужа падабаецца. Я стараюся ўдасканальвацца, але не магу выбраць канкрэтнай плыні. Напэўна, гэта мяне і губіць.

У мяне даволі хваравітая самаацэнка, і не ў лепшы бок. Мне заўсёды было страшна, хто пра мяне што скажа, што напіша. Гэта цяпер лечыцца пакрысе, бо пасля жніўня 2020-га выпрацаваўся імунітэт. Але мне заўсёды падавалася, што я раблю нешта не так, не тое і няправільна.

Так атрымалася, што я заўсёды была адна. Гадоў да 18. Калі мае аднагодкі хадзілі на дыскатэкі, я сядзела дома і чытала кніжкі. Гэта пакінула пэўны адбітак, я вельмі не ўпэўнены ў сабе чалавек. І гэта асноўная крыніца майго ўражання, што творчасцю немагчыма зарабіць грошы. Можа, каб вера ў сябе была вышэйшая, то гэта б і ўдалося, але як сталася, так сталася. І я пра гэта не шкадую, бо я творчасць успрымаю як гульню. Цяпер мне вельмі дапамагае, што я здолела не пераўтварыць яе ў працу. Бо тое, што набывае разрад працы, адразу становіцца не такім цікавым, якім магло б быць.

Я не з тых, у каго ў 2020-м расплюшчыліся вочы

Упершыню я блізка пазнаёмілася з тым, што адбываецца ў краіне, у 2006-м годзе. Гэта была Плошча. Але мне пашанцавала – я сышла з таго месца, дзе потым хапалі людзей. Маіх аднакурснікаў тады выключылі з універсітэту, але я засталася. Памятаю, як нас вадзілі да дэкана, які нам распавядаў, якія мы няправільныя. Памятаю, як мяне за значакі прэсавалі ва ўніверсітэце. Я даволі адыёзна тады выглядала: у мяне былі такія вялізныя мілінкевічаўскія значакі “Свабода” бэчэбэшныя. Ужо тады я адчувала, што падгніло нешта ў дацкім каралеўстве.

Перад самай эміграцыяй, яшчэ не ведаючы, што з’еду, перабірала старыя рэчы, і мне трапіліся вершы, якія я пісала ў 2004–2005 гадах. Іх і цяпер, пэўна, публікаваць нельга. Памятаю, як пасля Плошчы ў 2006-м мы давалі ў Чырвоным касцёле падпольныя канцэрты ў сутарэннях. Я спявала песню “Стабільнасць”, а потым мяне з касцёлу выводзілі нейкімі вакольнымі шляхамі, каб ніхто не сустрэў. То бок адчуванне, што ў краіне адбываецца трэш і, прабачце, трындзец, заўсёды прысутнічала. І мне падаецца, для людзей абазнаных у беларускай мове, культуры, гісторыі гэта абсалютна відавочны факт.

Але 2010 год, які шмат каму расплюшчыў вочы, прайшоў амаль міма мяне. Бо акурат падчас выбараў я была ў радзільні. То бок я не з тых, у каго ў 2020-м расплюшчыліся вочы ды ён зразумеў, што вакол дыктатура. Я гэта ведала шмат гадоў запар.

Што датычыць клімату агулам, то мне падаецца, што людзі рабілі тое, што хацелі рабіць, асабліва не задумваючыся пра наступствы. І калі рабілі нешта, што не адпавядала генеральнай лініі партыі, то наступствы іх спасцігалі так ці інакш. Гэта было да выбараў, гэта асабліва яскрава праявілася пасля выбараў. Асаблівай змены ў творчай плыні я, шчыра кажучы, не адчула. Апроч велізарнага прэсінгу і ціску. А так у плане развіцця, самаразвіцця, мне падаецца, наадварот, мы адчулі велізарны штуршок да самаўдасканалення сябе і сваёй творчасці. Прынамсі ў мяне так было.

Магу ганарыцца, што я не запісала ніводнага чалавека ў БРСМ

Я пасля ўніверсітэту пайшла ў магістратуру і паралельна працавала ў звычайнай школе педагогам-арганізатарам. І вось там мяне кіраўніцтва ўвесь час шкамутала, патрабавала справаздачы наконт таго, колькі дзяцей паступіла ў БРСМ. Але я магу ганарыцца: я не толькі не запісала ніводнага чалавека ні ў БРСМ, ні ў БРПО, а, наадварот, праводзіла лікбез, што гэта за арганізацыі. Памятаю, да мяне старэйшыя класы прыходзілі і шэптам казалі: “Катерина (яны мяне без імя па бацьку называлі), а нам, короче, директор сказала, что мы без БРСМ в журфак не поступим!” І я ім тлумачыла, што гэта няпраўда, што, каб паступіць, трэба добра вучыцца.

З музеем, дзе я працавала, мне вельмі пашчасціла, бо мы там былі цалкам разняволеныя ў гэтым сэнсе. А на тэлебачанні... Фішка ў тым, што я там фізічна амаль не прысутнічала, бо праграма здымалася ў камандзіроўках. Паля камандзіроўкі я прыходзіла туды, начытвала закадравы тэкст. Гэта ў мяне займала хвілінаў 15. Раз на тыдзень-два.

Аднойчы, незадоўга да майго звальнення, я выходзіла пасля такой начыткі. А я заўсёды ездзіла на працу на ровары, і да мяне ўвесь час дакалупваўся міліцыянт: “Што гэта за такая непрыятная жэншчына прыехала ненакрашаная на веласіпедзе!?” І вось я, такая, у роварным адзенні, з роварным заплечнікам, у пальчатках выходзіла з будынку БТ, і мне адчыніў дзверы нейкі мужчына ды сказаў: “Какие у нас тут удивительные люди работают! Ну что же, проходите”. Я падзякавала і пайшла. А потым мне распавялі, што гэта быў Іван Эйсмант. То бок вы можаце зразумець узровень маёй абазнанасці на тэлебачанні: не ведала нават, як выглядае дырэктар.

Тэлебачанне здарылася ў маім жыцці абсалютна неспадзявана. Я неяк ішла па гандлёвым цэнтры, набывала дзецям абутак, і мне патэлефанавалі ды запрасілі весці праграму. Спачатку гэта была нейкая адыёзная праграма – “Хата на хату”: такі танны трэш і ўгар, фолкава незразумела які. Я яе вяла некалькі тыдняў, але паглядзела на гэта ўсё і сышла ціхенька. А потым праз некалькі месяцаў мне патэлефанавала прадзюсарка “Жывой культуры” – праграмы, на якой я затрымалася на некалькі гадоў, і запрасіла ў якасці вядоўцы. Чаму? Я пытала, бо не праходзіла ніякіх кастынгаў. Высветлілася, што на тэлебачанні вялізная праблема з носьбітамі беларускай мовы. Амаль няма людзей, якія маглі б нязмушана, свабодна размаўляць і камунікаваць па-беларуску. А для праграмы гэта быў ледзьве не асноўны крытэр. А ўсплыла я ў іх, бо калісьці мяне запрашалі на нейкія праграмы пра бардаўскую песню. То бок як музыку мяне згадалі. Тыпу: “О! Она же по-беларуски умеет говорить! И она рыжая! Давай!” Вось так усё і здзейснілася. Запытаў у космас на гэты конт я не давала.

Кантактаў на тэлебачанні ў мяне не было, апроч сваёй каманды – тых людзей, з якімі я ездзіла ў камандзіроўкі, з якімі мы дзялілі гасцініцы, сталоўкі і вясковыя крамы. І я іх успрымала як сваіх аднадумцаў ды шчырых сяброў. Мы столькі разам перажылі, столькі пабачылі, што мне потым было вельмі дзіўна даведацца, што многія з іх засталіся.

Я не займалася прапагандаю, мая праграма была выключна пра культуру. Прычым, наадварот, я лічыла, што гэта вялікае шчасце, што на беларускім тэлебачанні выходзіць праграма па-беларуску, у якой людзі могуць даведацца, што ў нас ёсць не толькі чарка і скварка ды саламяныя пудзілы з цюкоў. То бок гэта быў таксама такі... не тое, каб пратэст, але трошку, ведаеце, “на измене”. То бок ты робіш нешта сваё ў структуры, якая заточаная пад зусім іншае. Гэта было вельмі прышпільна.

Стала выразна зразумела, што я не больш вярнуся на тэлебачанне

10 жніўня 2020 года стала вядома, што затрымалі маю сяброўку, цымбалістку Ганну Лепяшкевіч. Яна ўзяла бінты, перакіс і пайшла дапамагаць, але нікуды не дайшла. Яе хутка затрымалі, яна апынулася ў камеры, пра якую потым стваралі шмат якія праекты, як “Камера 18”. Іх было 36, здаецца, чалавек у чатырохмеснай камеры. Некалькі дзён мы нічога пра яе не ведалі, дзе яна, што з ёю. Тады стала выразна зразумела, што я больш не вярнуся на тэлебачанне. Я не змагу прайсці праз тую прахадную, больш не змагу даставаць гэтай сваёй ксівы. І ніякіх стасункаў з дзяржавай, якая стварае пакуты людзям, тым больш жанчынам, я больш мець не змагу.

Яшчэ не ведала, дзе тая Аня, жывая яна ці не. Мы тэлефанавалі ў турмы, моргі – ніхто нічога не казаў, ніхто нічога не ведаў.

Тады я напісала дзяўчынцы, якая займалася справаводствам на нашым канале, што больш ніяк не магу. Яна напісала, што ўсё зразумела. Сама за мяне напісала заяву на звальненне і падала яе дырэктару каналу.

Калі Ганна выйшла, я ўжо ў тэліку не працавала. Тады я ўжо актыўна брала ўдзел у так званай забастоўцы, хаця на той момант была ўжо звольненая.

Мы былі ў стане эйфарыі, тады нічога не было страшна

Тады мы былі ў стане эйфарыі, тады нічога не было страшна. Мне здавалася, дый цяпер здаецца, што, калі б маё жыццё забралі і гэта паспрыяла таму, каб мая краіна стала вольнай і магла развівацца, як любая іншая нармальная краіна, я б адразу на гэта пайшла. Было абсалютна такое адчуванне. Я памятаю, як у народных строях – а мы першыя дні з дзецьмі хадзілі па горадзе ў беларускіх касцюмах – ішлі пасля мітынгу на тэлебачанні і акурат натрапілі на цэлыя ланцугі аўтазакаў ды амапаўцаў. Мяне адтуль адцягвалі, а я казала: гэта мой горад, нікуды не пайду!

Тады ўвогуле не было страшна. А пазней стала страшна за дзяцей. Бо калі са мною нешта здарыцца, то каму яны будуць патрэбныя. А тады мы спалі па 3–4 гадзіны, гэта было абсалютна непераўзыдзенае адчуванне, калі ты прачынаешся і разумееш, што дзесьці ёсць ланцуг, і я на яго зараз траплю. І просіш маму, каб паглядзела дзяцей, бо мне трэба на ланцуг, а мама кажа: “Ну, добра, толькі ў мяне ж таксама сёння ланцуг!” Усё гэтае віраванне нас усіх захапіла з галавой. І мы не задумваліся ні пра што.

Сярод іншага я пісала палітвязням. Цяпер не пішу, бо не разумею, якім чынам гэта можна здзейсніць з іншай краіны. Спачатку пісала на простых аркушыках. А пасля нешта шчоўкнула ў галаве, гэта было як пакліканне, і я стала пісаць лісты гістарычнымі рознымі шрыфцікамі, з мініяцюркамі, з ініцыяламі прыгожанькімі. Пры гэтым была ўпэўненая, што лісты не дойдуць да адрасата. А яны дайшлі! Не ўсе, вядома, але дайшлі.

У мяне была такая практыка: я адкрывала спісы “Вясны” і проста праглядала здымкі. І калі чалавек нейкім чынам мяне чапляў, я яму пісала. Там былі абсалютна розныя людзі. Быў, напрыклад, арганізатар канцэртаў, быў оптык, сярод больш знакамітых людзей быў Максім Знак, з якім мы даўно знаёмыя. Павел Севярынец, да якога, я так разумею, ніводны ліст не дайшоў. Алесь Пушкін, да яго дайшлі мае лісты, але адказу ад яго я так і не атрымала. А што дайшлі, ведаю, бо людзі згадвалі: ён у лістах ім згадваў мяне. Сяргей Спарыш, чалавек, якога асудзілі яшчэ да выбараў і далі 7 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Насамрэч шмат каму, дзясяткі тры лістоў, можа, напісала.

Я далучалася да актыўнасцяў ды ініцыятываў рознага кшталту. Кажу цяпер пра гэта з асцярогаю, бо не пра ўсё я магу казаць. Дарэчы, гэтыя актыўнасці існуюць і цяпер. Таму там нішто яшчэ не загінула.

Тыя, хто не граў дваровых канцэртаў, страцілі вельмі шмат

Але з ініцыятываў, якія можна цяпер згадаць, – канцэрты найперш. Гэта быў абсалютна неверагодны час, калі за дзень можна было пайграць у трох, чатырох дварах. На чыстым адрэналіне. Мы адыгралі больш за 20 канцэртаў. І працягвалі б граць, але перасталі запрашаць, бо стала страшна. Сталі ўсіх вязаць, разганяць, саджаць. І проста гэтыя дваровыя ініцыятывы спыніліся, дакладней, сышлі ў глыбокае падполле.

Калі раней мне падавалася, што я раблю нешта не асабліва вартае, то пасля жніўня, а асабліва пасля дваровых канцэртаў, прыйшло адчуванне, што ўсё ж такі на нешта я здатная. Камусьці, хаця б жыхарам двароў, гэта было карысна, было ім трэба. Я заўсёды лічыла сваю музыку вельмі маргінальнай, так бы мовіць, для вельмі глыбокага аматара. А тут аказваецца, што на адным толькі канцэрце могуць прысутнічаць сто чалавек. Неверагоднае пачуццё! Мне падаецца, што тыя, хто не граў дваровых канцэртаў у 2020-м у Беларусі, вельмі шмат што страцілі. Яны не ведаюць, які будзе іхны будучы слухач. А гэта вельмі дорага каштуе.

Некаторыя сябры баяцца са мною ліставацца

Рэакцыя на маю пазіцыю была рознаю, здараліся і вельмі цікавыя праявы. Людзі аказаліся абсалютна не тымі, якімі я сабе ўяўляла. Што хаваць, гэта датычыць і маіх музыкаў, і маёй здымачнай каманды, і маёй найлепшай сяброўкі... Яны перарвалі са мной усе стасункі, я для іх не існую. Хтосьці нават зрабіў выгляд, што мяне ніколі і не існавала ўвогуле. Ёсць людзі, якія распавядаюць цяпер пра мяне розныя брыдкасці. Усё вельмі дзіўна змянілася. Тыя людзі, якіх я ніколі не лічыла блізкімі, фактычна аказаліся самымі духоўна еднымі са мною. Гэта не датычыць маёй сям’і: мама, брат, муж, дзеці заўсёды мяне падтрымлівалі і падтрымліваюць цяпер.

З сябрамі цяжэй. Я ведаю, што некаторыя з іх баяцца са мною стасавацца. Не толькі ўжывую, бо я ў іншай краіне, але баяцца нават тэлефанаваць, лайкі ў сацсетках ставіць. Некаторыя мае аднакурснікі спрабуюць зрабіць выгляд, што ніколі са мною не вучыліся, бо страшнавата. Але гэта ўсё настолькі дробязна на фоне таго, што адбываецца са мной і з намі!

Адзінае, што я магу зрабіць, каб наблізіць перамогу, – займацца творчасцю

Тут цяпер шмат музыкаў, але я дасюль не знайшла тых, хто не задзеяны яшчэ ў трох-чатырох праектах і мае час на супрацу са мною. Таму пакуль шукаю. Можа, знайду, а можа, займуся студыйнаю працай. Але бракуе абсталявання: усе мае жалязякі засталіся ў Мінску, і я не магу пісаць электроннай музыкі. Гэтага мне не стае, а ўсяго астатняга тут удосталь.

Кожны дзень па дзесяць разоў я ўпадаю ў глыбокую дэпрэсію. Мне вельмі хочацца дадому. А з іншага боку, той колькасці цудоўных людзей, стасункаў з імі, еднасці душаў, думак, памкненняў, якія я назіраю тут, там ніколі не было! Не толькі пасля жніўня 2020 года, калі мы ўсе апынуліся пад чорнаю пятой, а і раней. То бок тут аднадумцаў значна больш, чымся там. Значна больш ідэяў. Значна больш магчымасцяў. Іншая рэч – як расставіць прыярытэты.

Я прытрымліваюся пазіцыі Воланда: “Ніколі нічога не прасіце! Самі прыйдуць і самі ўсё дадуць”. Тут сталася так, што ў адзін дзень мне напісаў мой сябар Яўген Барышнікаў: для праекту “Хай Так” на “Белсаце” шукаюць дзяўчыну. А я беларускамоўная, рудая і ў эміграцыі ды, можа быць, я захачу. Я сказала, давай, але я ж у Вільні, а вы ў Кіеве. Ну і паляцела да іх.

Я лічу, што першая функцыя творчасці – выхаванне. Гэта той падмурак, на якім будуецца ўсё далейшае жыццё чалавека, ягонае ўспрыманне сябе, свету і сябе ў гэтым свеце. Таму творчасць і адукацыя – першасная задача для тых, хто не можа ўплываць на чалавечы розум іншым чынам. Я не палітык, не аналітык, не прадстаўнік ваяўнічых суполак. І адзінае, што я магу зрабіць, каб наблізіць перамогу, – гэта акурат займацца творчасцю.

Ці маглі вы ўявіць, што вашыя суседзі будуць з вамі размаўляць па-беларуску?

З часу, як выехала з Беларусі, я не займалася музыкай. У эміграцыі ў мяне быў толькі адзін канцэрт. І на яго прыйшло даволі шмат народу! Было вельмі прыемна. Але мне падаецца, што нашая праца на “Хай так” – таксама творчасць. І яна карыстаецца велізарным попытам. Людзі хоць на непрацяглы тэрмін, хоць на хвіліну могуць інтэрпрэтаваць разам з намі той жах, які апаноўвае ўсіх вакол, і пасмяяцца з яго! Гэта таксама важна і вельмі крута. Калі мы пачынаем смяяцца з чагосьці, мы перастаем пакрысе гэтага баяцца.

Ведаю, што цяпер у беларусаў вельмі вялікая прага да беларушчыны. Не люблю гэтага слова! Але этнаграфічныя строі, вышыванкі, рэчы, знітаваныя з нашаю гісторыяй, маюць вялізны попыт. Днямі намалявала літаркі скарынаўскія і выклала. У мяне ўжо замоваў штук 20 вісіць: “Хачу такую ж карцінку, Скарына – гэта ж супер, буду на яе дзівіцца і згадваць Радзіму!” Гэта вельмі цешыць.

Калі вы ўвогуле маглі ўявіць сабе, што вашыя суседзі будуць спрабаваць з вамі размаўляць па-беларуску? Што людзі, якія ніколі не цікавіліся палітыкаю, будуць ёю цікавіцца па 10 разоў за дзень? Мне падаецца, што гэта незваротныя штукі. Асабліва з моваю.

У хуткую перамогу вераць тыя, хто рэальна прачнуўся ў 2020-м

Будзе хлуснёю сказаць, што я веру ў ружовых аднарогаў, якія прынясуць нам перамогу на сваіх вясёлкавых крылах. Абсалютна не. Мяне таксама апаноўвае і адчай, і роспач. І вельмі часта. Я таксама разумею, што ўсе гэтыя пачуцці, перажыванні дэструктыўныя для самой мяне. То бок нікому, апроч маіх ворагаў, яны карысці не прынясуць. А я не хачу прыносіць такога задавальнення маім апанентам, кім бы яны ні былі.

Мне падаецца, у хуткую перамогу вераць тыя, хто рэальна прачнуўся ў 2020-м. Тыя, хто не бачыў таго ж 2006-га, не бачыў, як вязалі хлопцаў, плявалі ў іх і крычалі: “Ідзіце работайце, што вы тут расселісь!” Немагчыма зрабіць перамогу за некалькі дзён, калі мы сваімі ўласнымі ручкамі гэтага звера вырошчвалі столькі часу.

Мне казалі: “Каця, што ты перажываеш? Праз пару месяцаў у цябе будзе свая праграма на новым тэлебачанні!” А я сапраўды вельмі моцна перажывала, калі звальнялася, бо вельмі любіла гэтую працу. То хацелася крычаць: “Ды вы што?! Не будзе ніякіх пары месяцаў!” Мне тады здавалася, што гэта справа гадоў трох-чатырох. Тады. А цяпер... Напэўна, яшчэ гадок накіну звыш гэтага тэрміну. Мне падаецца, што гэта справа гадоў пяці.

Падтрымаць беларускіх дзеячаў культуры, якія зазналі рэпрэсіі, ды іх новыя праекты

Падтрымаць

Галоўная старонка

Да галоўнай

Наступны матэрыял

Да наступнага матэрыялу