« Культура першая б’е ў званы »
Гарадніцкі
Павел
Павел Гарадніцкі
«Культура першая б’е ў званы»
Павел Гарадніцкі – з тых творцаў, хто ніколі не меў супольных справаў з дзяржаваю. Сутыкаўся з ёю хіба з розных бакоў міліцэйскага пратаколу. Калісьці затрымліваўся як актор Свабоднага тэатру, а ў 2021-м адсядзеў 15 дзён у Жодзінскай турме як музыка гурта "Разбітае сэрца пацана" ("РСП"), дзе грае на флейце, клавішных, а таксама піша словы і музыку.
"РСП" заснаваў у канцы 1990-х Дзяніс Тарасенка. Пасля знаёмства Паўла і Дзяніса ў сталічным Універсітэце культуры ў пачатку нулявых "РСП" займеў сваё цяперашняе творчае аблічча: добразычлівы сцёб і гратэскавая іронія з беларускіх грамадскіх і культурных рэаліяў, якія выканаўцы даносяць да слухача на трасянцы.
Павел Гарадніцкі – з тых творцаў, хто ніколі не меў супольных справаў з дзяржаваю. Сутыкаўся з ёю хіба з розных бакоў міліцэйскага пратаколу. Калісьці затрымліваўся як актор Свабоднага тэатру, а ў 2021-м адсядзеў 15 дзён у Жодзінскай турме як музыка гурта "Разбітае сэрца пацана" ("РСП"), дзе грае на флейце, клавішных, а таксама піша словы і музыку.
"РСП" заснаваў у канцы 1990-х Дзяніс Тарасенка. Пасля знаёмства Паўла і Дзяніса ў сталічным Універсітэце культуры ў пачатку нулявых "РСП" займеў сваё цяперашняе творчае аблічча: добразычлівы сцёб і гратэскавая іронія з беларускіх грамадскіх і культурных рэаліяў, якія выканаўцы даносяць да слухача на трасянцы.
У праектах Свабоднага тэатру бярэ ўдзел з моманту стварэння гэтага асяродку ў 2005 годзе да сёння. У тэатры Павел Гарадніцкі вырас як актор і рэжысёр.
З прыходам пандэміі ў Беларусь – у пачатку 2020 года – прапанаваў інавацыйны падыход да тэатральных пастановак: Свабодны тэатр паставіў п’есу Сашы Сакалова "Школа для дурняў" праз Zoom.
У падзеі жніўня 2020-га ўвайшоў не толькі як грамадзянін, але і герой фільму кінадакументаліста Яўгена Палуяна "Смеласць" (Courage). У сакавіку 2021-га выехаў ва Украіну на нявызначаны тэрмін. Жыве ў Кіеве, онлайн працуе ў беларускіх праектах, выступае ў складзе "РСП" на ўкраінскіх сцэнічных пляцоўках.
З прыходам пандэміі ў Беларусь – у пачатку 2020 года – прапанаваў інавацыйны падыход да тэатральных пастановак: Свабодны тэатр паставіў п’есу Сашы Сакалова "Школа для дурняў" праз Zoom.
У падзеі жніўня 2020-га ўвайшоў не толькі як грамадзянін, але і герой фільму кінадакументаліста Яўгена Палуяна "Смеласць" (Courage). У сакавіку 2021-га выехаў ва Украіну на нявызначаны тэрмін. Жыве ў Кіеве, онлайн працуе ў беларускіх праектах, выступае ў складзе "РСП" на ўкраінскіх сцэнічных пляцоўках.
– Мне не трэба было прачынацца ў 2020 годзе, бо мяне малога яшчэ ў 1990-х бацька насіў на плячах на дэманстрацыі. Я нават троху памятаю, як рабочыя выходзілі (увесну 1991-га). Я з дзяцінства ў тэме.
Наконт таго, што некаторыя кажуць людзям, якія выйшлі ў 2020-м, дзе яны былі 25 гадоў. Вінаваціць людзей – самае апошняе. Вось цяпер прачнуліся: гэта кепска, ці што? Гэта ж супер. У кожнага свае абставіны былі. Хтосьці думаў, што можа знутры мадэрнізаваць сістэму. Той самы Павел Латушка казаў, маўляў, мяне можа вінаваціць толькі той, хто бескампрамісна супрацьстаяў сістэме.
Наконт таго, што некаторыя кажуць людзям, якія выйшлі ў 2020-м, дзе яны былі 25 гадоў. Вінаваціць людзей – самае апошняе. Вось цяпер прачнуліся: гэта кепска, ці што? Гэта ж супер. У кожнага свае абставіны былі. Хтосьці думаў, што можа знутры мадэрнізаваць сістэму. Той самы Павел Латушка казаў, маўляў, мяне можа вінаваціць толькі той, хто бескампрамісна супрацьстаяў сістэме.
– Мне не трэба было прачынацца ў 2020 годзе, бо мяне малога яшчэ ў 1990-х бацька насіў на плячах на дэманстрацыі. Я нават троху памятаю, як рабочыя выходзілі (увесну 1991-га). Я з дзяцінства ў тэме.
Наконт таго, што некаторыя кажуць людзям, якія выйшлі ў 2020-м, дзе яны былі 25 гадоў. Вінаваціць людзей – самае апошняе. Вось цяпер прачнуліся: гэта кепска, ці што? Гэта ж супер. У кожнага свае абставіны былі. Хтосьці думаў, што можа знутры мадэрнізаваць сістэму. Той самы Павел Латушка казаў, маўляў, мяне можа вінаваціць толькі той, хто бескампрамісна супрацьстаяў сістэме.
Наконт таго, што некаторыя кажуць людзям, якія выйшлі ў 2020-м, дзе яны былі 25 гадоў. Вінаваціць людзей – самае апошняе. Вось цяпер прачнуліся: гэта кепска, ці што? Гэта ж супер. У кожнага свае абставіны былі. Хтосьці думаў, што можа знутры мадэрнізаваць сістэму. Той самы Павел Латушка казаў, маўляў, мяне можа вінаваціць толькі той, хто бескампрамісна супрацьстаяў сістэме.
Зрэшты, да жніўня-2020 дзяржава не спрыяла культурнаму развіццю. Дапамагалі прыватныя інвестары кшталту Віктара Бабарыкі. Беларускае культурная прастора варушылася не дзякуючы, а насуперак. Да дзяржавы была адзіная просьба: не перашкаджайце.
У створанай з падачы Бабарыкі культурнай прасторы "Ок16" ставіліся цікавыя сучасныя спектаклі. Мы са Свабодным тэатрам гралі спектакль паводле адной з частак раману Альгерда Бахарэвіча "Сабакі Еўропы". Нібы падпольны тэатр, але прэм’ера была. Праўда, без моцнага афішавання, без квіткоў. Нават працавалі акторы з дзяржаўных тэатраў. Напрыклад, спектакль "ГэтаМы" паводле праекту "Радзіва "Прудок" Андрэя Горвата. Вельмі класна, такі свежы подых.
За содні да дня выбараў у мяне не было ніякага выразнага ўяўлення, што будзе пасля. Я думаў, што людзі выйдуць, іх будуць разганяць, але меркаваў, што будзе, як у 2010 годзе. Адзін-два выхады, дручкамі атрымаем трошачкі, некалькі соцень забяруць на содні – і на гэтым усё. Але каб ужывалася агнявая зброя, каб такія пасля жорсткія катаванні людзей на Акрэсціна!.. Такога нават у кашмарным сне не мог уявіць. Мы шмат чаго не ведаем, мы можам бачыць толькі паверхню падзеяў.
У створанай з падачы Бабарыкі культурнай прасторы "Ок16" ставіліся цікавыя сучасныя спектаклі. Мы са Свабодным тэатрам гралі спектакль паводле адной з частак раману Альгерда Бахарэвіча "Сабакі Еўропы". Нібы падпольны тэатр, але прэм’ера была. Праўда, без моцнага афішавання, без квіткоў. Нават працавалі акторы з дзяржаўных тэатраў. Напрыклад, спектакль "ГэтаМы" паводле праекту "Радзіва "Прудок" Андрэя Горвата. Вельмі класна, такі свежы подых.
За содні да дня выбараў у мяне не было ніякага выразнага ўяўлення, што будзе пасля. Я думаў, што людзі выйдуць, іх будуць разганяць, але меркаваў, што будзе, як у 2010 годзе. Адзін-два выхады, дручкамі атрымаем трошачкі, некалькі соцень забяруць на содні – і на гэтым усё. Але каб ужывалася агнявая зброя, каб такія пасля жорсткія катаванні людзей на Акрэсціна!.. Такога нават у кашмарным сне не мог уявіць. Мы шмат чаго не ведаем, мы можам бачыць толькі паверхню падзеяў.
Тое, што ўлада можа змяніцца ўжо ў 2020 годзе, я дапускаў як штосьці магчымае. Але разглядаў два варыянты: пасля 9 жніўня мы атрымаем па шыі, і на гэтым усё скончыцца, альбо сябры выбарчых камісіяў палічаць шчыра. І, адпаведна, улада зменіцца ў выніку выбараў, бо я спадзяваўся на другі тур. Ну а раптам здарыцца такі нечаканы крок з боку настаўнікаў, якія сядзелі ў выбарчых камісіях.
Але цуду не адбылося: агучылі 80 %, і гэта абурыла велічэзную колькасць людзей. Я думаю, што ў ранейшыя гады Лукашэнка без пытанняў перамагаў сваіх апанентаў колькасцю галасоў. Ён адпаведна працаваў з лозунгам "У нас няма вайны". Асабліва выгадна глядзеўся гэты лозунг на фоне ўкраінскіх падзеяў у 2014–2015 гадах. Усе разумелі, што Лукашэнка дамалёўваў сабе 20–30 %, каб не было нават згадкі пра магчымасць другога туру. Але дэ-факта ён у кожным разе перамагаў.
А ў 2020-м усё было інакш. Гэтыя бясконцыя чэргі, каб падпісацца за Святлану Ціханоўскую, мітынгі па ўсёй Беларусі, якія Святлана збірала. Было бачна, як шмат людзей хочуць пераменаў. У розных гарадах, не толькі ў Мінску.
Мы з "РСП" у Брэсце гралі канцэрт на падтрыманне Святланы Ціханоўскай. Я ў Брэсце наагул першы раз у жыцці бачыў ажно столькі людзей разам. Фізічна бачна, як шмат людзей супраць, і калі вывешваюць 80 % супраць, то няма цэнзурных словаў для рэакцыі.
Калі б Лукашэнка намаляваў сабе 52 %, усе б казалі, маўляў, так, ён зноў хлусіць, але што зробіш. Але Лукашэнка не мог па-іншаму. Ён помслівы. Ён альфа-самец, яму трэба сотачку выбіваць – усіх зрабіць. Думаю, яму дарадцы казалі: "Аляксандр Рыгоравіч, давайце менш намалюем. Не будзем дражніць народу". Але я спрабую зразумець ягоную логіку: ён відавочна не мог дапусціць, каб рэйтынг знізіўся адносна папярэдне маляваных лічбаў. Ён не мог сабе такога дазволіць. А ў выніку такі падыход згуляў з ім кепскую гульню.
Народ дазволіў сабе думку, што прэзідэнтам можа быць жанчына. Можа, Лукашэнка думаў, што людзі падумаюць, кшталту: "О божа, жанчына… Не! Лепш ужо за Лукашэнку". Такія каментары я бачыў. Але ў выніку людзі з такім падыходам апынуліся ў заўважнай меншасці. Большасць сказала, што жанчына-прэзідэнт – крута!
І тое, што Лукашэнка так несур’ёзна да Святланы Ціханоўскай як жанчыны-кандыдата паставіўся, маўляў, не канкурэнтка – чарговы ягоны моцны пракол. Першы быў, калі не стаў супрацьстаяць ковіду, пагнаў дзяцей у школы, а мамкі большасць малых пакінулі дома, аслухаліся начальства. Можа, упершыню за ўвесь час лукашэнкаўскага кіравання.
Але цуду не адбылося: агучылі 80 %, і гэта абурыла велічэзную колькасць людзей. Я думаю, што ў ранейшыя гады Лукашэнка без пытанняў перамагаў сваіх апанентаў колькасцю галасоў. Ён адпаведна працаваў з лозунгам "У нас няма вайны". Асабліва выгадна глядзеўся гэты лозунг на фоне ўкраінскіх падзеяў у 2014–2015 гадах. Усе разумелі, што Лукашэнка дамалёўваў сабе 20–30 %, каб не было нават згадкі пра магчымасць другога туру. Але дэ-факта ён у кожным разе перамагаў.
А ў 2020-м усё было інакш. Гэтыя бясконцыя чэргі, каб падпісацца за Святлану Ціханоўскую, мітынгі па ўсёй Беларусі, якія Святлана збірала. Было бачна, як шмат людзей хочуць пераменаў. У розных гарадах, не толькі ў Мінску.
Мы з "РСП" у Брэсце гралі канцэрт на падтрыманне Святланы Ціханоўскай. Я ў Брэсце наагул першы раз у жыцці бачыў ажно столькі людзей разам. Фізічна бачна, як шмат людзей супраць, і калі вывешваюць 80 % супраць, то няма цэнзурных словаў для рэакцыі.
Калі б Лукашэнка намаляваў сабе 52 %, усе б казалі, маўляў, так, ён зноў хлусіць, але што зробіш. Але Лукашэнка не мог па-іншаму. Ён помслівы. Ён альфа-самец, яму трэба сотачку выбіваць – усіх зрабіць. Думаю, яму дарадцы казалі: "Аляксандр Рыгоравіч, давайце менш намалюем. Не будзем дражніць народу". Але я спрабую зразумець ягоную логіку: ён відавочна не мог дапусціць, каб рэйтынг знізіўся адносна папярэдне маляваных лічбаў. Ён не мог сабе такога дазволіць. А ў выніку такі падыход згуляў з ім кепскую гульню.
Народ дазволіў сабе думку, што прэзідэнтам можа быць жанчына. Можа, Лукашэнка думаў, што людзі падумаюць, кшталту: "О божа, жанчына… Не! Лепш ужо за Лукашэнку". Такія каментары я бачыў. Але ў выніку людзі з такім падыходам апынуліся ў заўважнай меншасці. Большасць сказала, што жанчына-прэзідэнт – крута!
І тое, што Лукашэнка так несур’ёзна да Святланы Ціханоўскай як жанчыны-кандыдата паставіўся, маўляў, не канкурэнтка – чарговы ягоны моцны пракол. Першы быў, калі не стаў супрацьстаяць ковіду, пагнаў дзяцей у школы, а мамкі большасць малых пакінулі дома, аслухаліся начальства. Можа, упершыню за ўвесь час лукашэнкаўскага кіравання.
Тое, што ўлада можа змяніцца ўжо ў 2020 годзе, я дапускаў як штосьці магчымае. Але разглядаў два варыянты: пасля 9 жніўня мы атрымаем па шыі, і на гэтым усё скончыцца, альбо сябры выбарчых камісіяў палічаць шчыра. І, адпаведна, улада зменіцца ў выніку выбараў, бо я спадзяваўся на другі тур. Ну а раптам здарыцца такі нечаканы крок з боку настаўнікаў, якія сядзелі ў выбарчых камісіях.
Але цуду не адбылося: агучылі 80 %, і гэта абурыла велічэзную колькасць людзей. Я думаю, што ў ранейшыя гады Лукашэнка без пытанняў перамагаў сваіх апанентаў колькасцю галасоў. Ён адпаведна працаваў з лозунгам "У нас няма вайны". Асабліва выгадна глядзеўся гэты лозунг на фоне ўкраінскіх падзеяў у 2014–2015 гадах. Усе разумелі, што Лукашэнка дамалёўваў сабе 20–30 %, каб не было нават згадкі пра магчымасць другога туру. Але дэ-факта ён у кожным разе перамагаў.
Але цуду не адбылося: агучылі 80 %, і гэта абурыла велічэзную колькасць людзей. Я думаю, што ў ранейшыя гады Лукашэнка без пытанняў перамагаў сваіх апанентаў колькасцю галасоў. Ён адпаведна працаваў з лозунгам "У нас няма вайны". Асабліва выгадна глядзеўся гэты лозунг на фоне ўкраінскіх падзеяў у 2014–2015 гадах. Усе разумелі, што Лукашэнка дамалёўваў сабе 20–30 %, каб не было нават згадкі пра магчымасць другога туру. Але дэ-факта ён у кожным разе перамагаў.
А ў 2020-м усё было інакш. Гэтыя бясконцыя чэргі, каб падпісацца за Святлану Ціханоўскую, мітынгі па ўсёй Беларусі, якія Святлана збірала. Было бачна, як шмат людзей хочуць пераменаў. У розных гарадах, не толькі ў Мінску.
Мы з "РСП" у Брэсце гралі канцэрт на падтрыманне Святланы Ціханоўскай. Я ў Брэсце наагул першы раз у жыцці бачыў ажно столькі людзей разам. Фізічна бачна, як шмат людзей супраць, і калі вывешваюць 80 % супраць, то няма цэнзурных словаў для рэакцыі.
Калі б Лукашэнка намаляваў сабе 52 %, усе б казалі, маўляў, так, ён зноў хлусіць, але што зробіш. Але Лукашэнка не мог па-іншаму. Ён помслівы. Ён альфа-самец, яму трэба сотачку выбіваць – усіх зрабіць. Думаю, яму дарадцы казалі: "Аляксандр Рыгоравіч, давайце менш намалюем. Не будзем дражніць народу". Але я спрабую зразумець ягоную логіку: ён відавочна не мог дапусціць, каб рэйтынг знізіўся адносна папярэдне маляваных лічбаў. Ён не мог сабе такога дазволіць. А ў выніку такі падыход згуляў з ім кепскую гульню.
Народ дазволіў сабе думку, што прэзідэнтам можа быць жанчына. Можа, Лукашэнка думаў, што людзі падумаюць, кшталту: "О божа, жанчына… Не! Лепш ужо за Лукашэнку". Такія каментары я бачыў. Але ў выніку людзі з такім падыходам апынуліся ў заўважнай меншасці. Большасць сказала, што жанчына-прэзідэнт – крута!
І тое, што Лукашэнка так несур’ёзна да Святланы Ціханоўскай як жанчыны-кандыдата паставіўся, маўляў, не канкурэнтка – чарговы ягоны моцны пракол. Першы быў, калі не стаў супрацьстаяць ковіду, пагнаў дзяцей у школы, а мамкі большасць малых пакінулі дома, аслухаліся начальства. Можа, упершыню за ўвесь час лукашэнкаўскага кіравання.
Мы з "РСП" у Брэсце гралі канцэрт на падтрыманне Святланы Ціханоўскай. Я ў Брэсце наагул першы раз у жыцці бачыў ажно столькі людзей разам. Фізічна бачна, як шмат людзей супраць, і калі вывешваюць 80 % супраць, то няма цэнзурных словаў для рэакцыі.
Калі б Лукашэнка намаляваў сабе 52 %, усе б казалі, маўляў, так, ён зноў хлусіць, але што зробіш. Але Лукашэнка не мог па-іншаму. Ён помслівы. Ён альфа-самец, яму трэба сотачку выбіваць – усіх зрабіць. Думаю, яму дарадцы казалі: "Аляксандр Рыгоравіч, давайце менш намалюем. Не будзем дражніць народу". Але я спрабую зразумець ягоную логіку: ён відавочна не мог дапусціць, каб рэйтынг знізіўся адносна папярэдне маляваных лічбаў. Ён не мог сабе такога дазволіць. А ў выніку такі падыход згуляў з ім кепскую гульню.
Народ дазволіў сабе думку, што прэзідэнтам можа быць жанчына. Можа, Лукашэнка думаў, што людзі падумаюць, кшталту: "О божа, жанчына… Не! Лепш ужо за Лукашэнку". Такія каментары я бачыў. Але ў выніку людзі з такім падыходам апынуліся ў заўважнай меншасці. Большасць сказала, што жанчына-прэзідэнт – крута!
І тое, што Лукашэнка так несур’ёзна да Святланы Ціханоўскай як жанчыны-кандыдата паставіўся, маўляў, не канкурэнтка – чарговы ягоны моцны пракол. Першы быў, калі не стаў супрацьстаяць ковіду, пагнаў дзяцей у школы, а мамкі большасць малых пакінулі дома, аслухаліся начальства. Можа, упершыню за ўвесь час лукашэнкаўскага кіравання.
Недаацаніў Лукашэнка жаночага фактару. А пасля – чарада цудоўных учынкаў беларускіх жанчын. Я памятаю гэтую ноч, калі ў розных чатах жанчыны пачалі пісаць: мужчыны сядзяць (у першы тыдзень затрымалі каля дзесяці тысяч асобаў, пераважна мужчынаў), а мы заўтра сустракаемся каля Камароўскага рынку, бярыце з сабою сябровак. І гэтак далей. Першы жаночы ланцуг на Камароўцы вельмі ўсіх уразіў. І пасля – жаночыя маршы.
Нас з "РСП" пачалі запрашаць адразу, як пачаліся дваровыя імпрэзы. Першы выступ быў на Асмалоўцы. Хіпстарскае гета, як я называю. Там вельмі прыгожа было. Вельмі душэўна, па-сямейнаму. Двухпавярховыя паваенныя дамкі, старыя дрэвы вакол, на іх вісяць ліхтарыкі, стаіць літараю Г стол, на ім печыва, гарбата, нейкія прысмакі, торцікі, садавіна. Ды-джэй за пультам, потым мы далучаемся. Куча народу: хтосьці знаёмы, хтосьці знаёміцца. Атмасфера дружалюбнасці. Раёнчык выйшаў і пачаў сам з сабою камунікаваць. А перад тым людзі ў найлепшым выпадку віталіся ў пад’ездзе, але не размаўлялі. Іх нічога не яднала, не было агульнай ідэі.
Нас з "РСП" пачалі запрашаць адразу, як пачаліся дваровыя імпрэзы. Першы выступ быў на Асмалоўцы. Хіпстарскае гета, як я называю. Там вельмі прыгожа было. Вельмі душэўна, па-сямейнаму. Двухпавярховыя паваенныя дамкі, старыя дрэвы вакол, на іх вісяць ліхтарыкі, стаіць літараю Г стол, на ім печыва, гарбата, нейкія прысмакі, торцікі, садавіна. Ды-джэй за пультам, потым мы далучаемся. Куча народу: хтосьці знаёмы, хтосьці знаёміцца. Атмасфера дружалюбнасці. Раёнчык выйшаў і пачаў сам з сабою камунікаваць. А перад тым людзі ў найлепшым выпадку віталіся ў пад’ездзе, але не размаўлялі. Іх нічога не яднала, не было агульнай ідэі.
Я быў на трох-чатырох маршах. Мы па ўсім Мінску выступалі, часта ў суботу. І калі канчалі выступ, развітваліся словамі "Заўтра пабачымся". Усе разумелі, што заўтра нядзеля, а значыць, наступны марш. Мы сыгралі 13 дваровых канцэртаў. А 14-ы скончыўся соднямі ў Жодзінскай турме, у тым ліку разам са шмат якімі гледачамі.
"РСП" сядзелі ў адной камеры, а я, адзіны з гурта, – у іншай. Праўда, там я не сумаваў: адзін з сядзельцаў быў гісторык Сцяпан Захаркевіч, які спецыялізуецца на этналогіі. Яго неўзабаве пасля вызвалення звольнілі з БДУ, дзе Сцяпан выкладаў. Ён нам кожны дзень ладзіў лекцыі па гісторыі Беларусі. Прычым на ініцыятыву сукамернікаў. Першыя дні размаўлялі пра палітыку, несправядлівасць. Пасля захацелася іншую тэму, неяк вырулілі на гісторыю, і мы пачалі Сцяпана закідваць пытаннямі.
Што ў Беларусі зноў пачынаюцца значныя гістарычныя падзеі, я адчуў, калі Віктар Бабарыка падаў сваю кандыдатуру на прэзідэнцкую пасаду. Перад тым выбары даўно сталіся балотам. "Былі выбары?" – "Ой, а што, зноў выбары?" – "А што было на тых выбарах?" – "А нічога". Такая безнадзейнасць. Вярчэнне па коле, пакуль ён сам не адправіцца на той свет. І тут Бабарыка. І ты думаеш: чалавеку ёсць што губляць. Лічы, што чалавек з сістэмы пайшоў ва-банк. А потым я пабачыў, як народ за ім пацягнуўся. Мой "Фэйсбук" проста лёг.
Я сам Віктара Бабарыку бачыў ужывую. Ён жа падтрымліваў тэатр. З культураю сябруе, чалавек начытаны. Ён мне проста падаўся прыемным. Мне імпанавала, што Бабарыка разбіраецца ў выяўленчым мастацтве. У культуры наагул. Гэта таксама паказнік якасцяў чалавека. І тут ідзе на прэзідэнта: ну дык класна! Мяне моцна ўразіла, што ўсяго за чатыры дні зарэгістраваліся дзесяць тысячаў чалавек у каманду ягонай падтрымкі.
Далей гісторыя з Ціханоўскай і аб’яднанымі штабамі: апазіцыйныя лідары аб’ядналіся! Такога ніколі не было. Мы больш за 20 гадоў назіралі толькі спрэчкі і сваркі сярод людзей, якія прэтэндавалі на супрацьвагу Лукашэнку. А тут аб’ядналіся менш як за дзень! Сталася відавочным: нешта будзе.
"РСП" сядзелі ў адной камеры, а я, адзіны з гурта, – у іншай. Праўда, там я не сумаваў: адзін з сядзельцаў быў гісторык Сцяпан Захаркевіч, які спецыялізуецца на этналогіі. Яго неўзабаве пасля вызвалення звольнілі з БДУ, дзе Сцяпан выкладаў. Ён нам кожны дзень ладзіў лекцыі па гісторыі Беларусі. Прычым на ініцыятыву сукамернікаў. Першыя дні размаўлялі пра палітыку, несправядлівасць. Пасля захацелася іншую тэму, неяк вырулілі на гісторыю, і мы пачалі Сцяпана закідваць пытаннямі.
Што ў Беларусі зноў пачынаюцца значныя гістарычныя падзеі, я адчуў, калі Віктар Бабарыка падаў сваю кандыдатуру на прэзідэнцкую пасаду. Перад тым выбары даўно сталіся балотам. "Былі выбары?" – "Ой, а што, зноў выбары?" – "А што было на тых выбарах?" – "А нічога". Такая безнадзейнасць. Вярчэнне па коле, пакуль ён сам не адправіцца на той свет. І тут Бабарыка. І ты думаеш: чалавеку ёсць што губляць. Лічы, што чалавек з сістэмы пайшоў ва-банк. А потым я пабачыў, як народ за ім пацягнуўся. Мой "Фэйсбук" проста лёг.
Я сам Віктара Бабарыку бачыў ужывую. Ён жа падтрымліваў тэатр. З культураю сябруе, чалавек начытаны. Ён мне проста падаўся прыемным. Мне імпанавала, што Бабарыка разбіраецца ў выяўленчым мастацтве. У культуры наагул. Гэта таксама паказнік якасцяў чалавека. І тут ідзе на прэзідэнта: ну дык класна! Мяне моцна ўразіла, што ўсяго за чатыры дні зарэгістраваліся дзесяць тысячаў чалавек у каманду ягонай падтрымкі.
Далей гісторыя з Ціханоўскай і аб’яднанымі штабамі: апазіцыйныя лідары аб’ядналіся! Такога ніколі не было. Мы больш за 20 гадоў назіралі толькі спрэчкі і сваркі сярод людзей, якія прэтэндавалі на супрацьвагу Лукашэнку. А тут аб’ядналіся менш як за дзень! Сталася відавочным: нешта будзе.
9–11 жніўня мы былі са здымачнаю групай Аляксея Палуяна, які ў выніку зрабіў фільм "Смеласць". Я быў не ў эпіцэнтры. А здымачная група рушыла ў самую гушчу. Аператарка Таня Гаўрыльчык вельмі смелая. Дзёрзкая, можна сказаць.
Яшчэ нас адзін таксіст вазіў па Мінску, даводзілася лавіраваць, увільваць. На валаску ўвесь час былі.
"Фабульна карціна "Смеласць" – пра трох незалежных мастакоў, творцаў, якія жывуць у Беларусі і знаходзяць свой шлях існавання ў беларускіх умовах. Але яна, па сутнасці, пра дух свабоды і годнасці, які жыве ў гэтых людзях. Дух годнасці, які прачнуўся ў беларускім грамадстве летась", – апісаў сваю працу Аляксей Палуян.
Яшчэ нас адзін таксіст вазіў па Мінску, даводзілася лавіраваць, увільваць. На валаску ўвесь час былі.
"Фабульна карціна "Смеласць" – пра трох незалежных мастакоў, творцаў, якія жывуць у Беларусі і знаходзяць свой шлях існавання ў беларускіх умовах. Але яна, па сутнасці, пра дух свабоды і годнасці, які жыве ў гэтых людзях. Дух годнасці, які прачнуўся ў беларускім грамадстве летась", – апісаў сваю працу Аляксей Палуян.
9–11 жніўня мы былі са здымачнаю групай Аляксея Палуяна, які ў выніку зрабіў фільм "Смеласць". Я быў не ў эпіцэнтры. А здымачная група рушыла ў самую гушчу. Аператарка Таня Гаўрыльчык вельмі смелая. Дзёрзкая, можна сказаць.
Яшчэ нас адзін таксіст вазіў па Мінску, даводзілася лавіраваць, увільваць. На валаску ўвесь час былі.
"Фабульна карціна "Смеласць" – пра трох незалежных мастакоў, творцаў, якія жывуць у Беларусі і знаходзяць свой шлях існавання ў беларускіх умовах. Але яна, па сутнасці, пра дух свабоды і годнасці, які жыве ў гэтых людзях. Дух годнасці, які прачнуўся ў беларускім грамадстве летась", – апісаў сваю працу Аляксей Палуян.
Яшчэ нас адзін таксіст вазіў па Мінску, даводзілася лавіраваць, увільваць. На валаску ўвесь час былі.
"Фабульна карціна "Смеласць" – пра трох незалежных мастакоў, творцаў, якія жывуць у Беларусі і знаходзяць свой шлях існавання ў беларускіх умовах. Але яна, па сутнасці, пра дух свабоды і годнасці, які жыве ў гэтых людзях. Дух годнасці, які прачнуўся ў беларускім грамадстве летась", – апісаў сваю працу Аляксей Палуян.
Першы месяц улады не ведалі, што рабіць. Яны ашалелі ад такой колькасці людзей. Досведу адпаведнага не мелі. Сілавікі трэнаваліся абараняць урадавыя будынкі і рассякаць, лакалізаваць і разганяць натоўп на некалькі дзясяткаў тысяч чалавек. Але не на сотню і сотні тысячаў. А на міліцыю ніхто не нападаў. Яны ж спачатку са шчытамі бегалі. Шчыты для абароны, а пратэстоўцы мірныя.
Усё для ўладаў было нечаканым. І колькасць людзей, і іхныя паводзіны.
Да жніўня-2020 любы арышт вядомых людзей быў бы рэзанансам. Калі ў сярэдзіне ліпеня 2020 года спачатку не зарэгістравалі, а пасля затрымалі Віктара Бабарыку, выйшлі людзі. Адбыліся першыя акцыі пратэсту і першыя сутычкі з міліцыяй. Але пасля таго, што міліцыя нарабіла на Акрэсціна... Пайшло-паехала, тармазы зніклі. Як кажуць, згарэў свіран – гары і хата. У 2021-м палітыка такая: усё пазакрываць!
Ідзе вайна супраць медыяў. Пазбаўляюць акрэдытацыі. У жніўні 2020-га па акрэдытаваных журналістах з камізэлькамі "Прэса" прыцэльна стралялі. Ведаю, што журналісты здымалі тыя камізэлькі, бо былі сінімі варонамі ў натоўпе.
Закрываюцца пляцоўкі для выказвання ў рэале. Канцэртаў практычна няма. Тым часам адбыўся творчы выбух у Беларусі: сотні новых песень. Пратэставае выяўленчае мастацтва проста буяе. Здымаюцца мастацкія і дакументальныя фільмы. Усё гэта можна бачыць у інтэрнэце.
Усё для ўладаў было нечаканым. І колькасць людзей, і іхныя паводзіны.
Да жніўня-2020 любы арышт вядомых людзей быў бы рэзанансам. Калі ў сярэдзіне ліпеня 2020 года спачатку не зарэгістравалі, а пасля затрымалі Віктара Бабарыку, выйшлі людзі. Адбыліся першыя акцыі пратэсту і першыя сутычкі з міліцыяй. Але пасля таго, што міліцыя нарабіла на Акрэсціна... Пайшло-паехала, тармазы зніклі. Як кажуць, згарэў свіран – гары і хата. У 2021-м палітыка такая: усё пазакрываць!
Ідзе вайна супраць медыяў. Пазбаўляюць акрэдытацыі. У жніўні 2020-га па акрэдытаваных журналістах з камізэлькамі "Прэса" прыцэльна стралялі. Ведаю, што журналісты здымалі тыя камізэлькі, бо былі сінімі варонамі ў натоўпе.
Закрываюцца пляцоўкі для выказвання ў рэале. Канцэртаў практычна няма. Тым часам адбыўся творчы выбух у Беларусі: сотні новых песень. Пратэставае выяўленчае мастацтва проста буяе. Здымаюцца мастацкія і дакументальныя фільмы. Усё гэта можна бачыць у інтэрнэце.
Знішчэнне культурнай прасторы для рэжыму вельмі важнае, бо дзеячы культуры першымі б’юць у званы. Адпаведна, трэба зачысціць і медыі, якія паведамляюць пра рэпрэсіі. Але я думаю, што нічога ва ўладаў не атрымаецца. Ёсць "Тэлеграм", ёсць сацыяльныя сеткі. Так, людзям трэба будзе троху змяніць свае звычкі ў пошуку інфармацыі. Але цяпер галоўнае, што большасць менавіта шукае інфармацыю, бо – у адрозненне ад папярэдніх гадоў дваццаці – большасці важна ведаць, што адбываецца тут і цяпер.
Таму інфармацыю не заглушыць знішчэннем Tut.by ці падобнай карнай акцыяй супраць іншага выдання.
Нашае жыццё абсалютна змянілася. Я цяпер у Кіеве сяджу. Так, калі б усё было, як ішло, тыя, хто з’ехаў, засталіся б. Але засталіся б у балоце. Жыць у лаяльнай дыктатуры. Яна нібы дыктатура, але не цісне. А мы, грамадзяне, выйшлі, паказалі, што мы супраць. Мы не хочам больш такога жыцця, прапанаванага Лукашэнкам і ягонымі паслядоўнікамі. Зразумела, улады гэтага не могуць дараваць.
І тое, што адбываецца з пачатку 2021 года, – гэта ж проста помста. І таксама важная матывацыя для рэпрэсіяў: боязь паўтарэння, бо выбуху пратэстаў улады спужаліся вельмі моцна.
Што яшчэ? Выкладаю кіеўскім студэнтам: вяду сцэнічную мову і часткова акторскае майстэрства. Таксама ёсць група людзей, не звязаных з тэатрам, але ахвочых навучыцца добра прамаўляць на публіцы, не баяцца аўдыторыі і ведаць, што для гэтага трэба рабіць. З імі працую. А ёсць яшчэ онлайн-студэнты ў Мінску з адукацыйных праектаў Свабоднага тэатру. Паспеў зняцца ва Украіне ў серыяле.
Яшчэ ёсць агучкі на беларускую мову для розных праектаў, якіх пакуль не магу назваць. Усё на фрылансе, але фактычна з працоўнага рытму я не выпаў.
Таму інфармацыю не заглушыць знішчэннем Tut.by ці падобнай карнай акцыяй супраць іншага выдання.
Нашае жыццё абсалютна змянілася. Я цяпер у Кіеве сяджу. Так, калі б усё было, як ішло, тыя, хто з’ехаў, засталіся б. Але засталіся б у балоце. Жыць у лаяльнай дыктатуры. Яна нібы дыктатура, але не цісне. А мы, грамадзяне, выйшлі, паказалі, што мы супраць. Мы не хочам больш такога жыцця, прапанаванага Лукашэнкам і ягонымі паслядоўнікамі. Зразумела, улады гэтага не могуць дараваць.
І тое, што адбываецца з пачатку 2021 года, – гэта ж проста помста. І таксама важная матывацыя для рэпрэсіяў: боязь паўтарэння, бо выбуху пратэстаў улады спужаліся вельмі моцна.
Што яшчэ? Выкладаю кіеўскім студэнтам: вяду сцэнічную мову і часткова акторскае майстэрства. Таксама ёсць група людзей, не звязаных з тэатрам, але ахвочых навучыцца добра прамаўляць на публіцы, не баяцца аўдыторыі і ведаць, што для гэтага трэба рабіць. З імі працую. А ёсць яшчэ онлайн-студэнты ў Мінску з адукацыйных праектаў Свабоднага тэатру. Паспеў зняцца ва Украіне ў серыяле.
Яшчэ ёсць агучкі на беларускую мову для розных праектаў, якіх пакуль не магу назваць. Усё на фрылансе, але фактычна з працоўнага рытму я не выпаў.
Знішчэнне культурнай прасторы для рэжыму вельмі важнае, бо дзеячы культуры першымі б’юць у званы. Адпаведна, трэба зачысціць і медыі, якія паведамляюць пра рэпрэсіі. Але я думаю, што нічога ва ўладаў не атрымаецца. Ёсць "Тэлеграм", ёсць сацыяльныя сеткі. Так, людзям трэба будзе троху змяніць свае звычкі ў пошуку інфармацыі. Але цяпер галоўнае, што большасць менавіта шукае інфармацыю, бо – у адрозненне ад папярэдніх гадоў дваццаці – большасці важна ведаць, што адбываецца тут і цяпер.
Таму інфармацыю не заглушыць знішчэннем Tut.by ці падобнай карнай акцыяй супраць іншага выдання.
Таму інфармацыю не заглушыць знішчэннем Tut.by ці падобнай карнай акцыяй супраць іншага выдання.
Нашае жыццё абсалютна змянілася. Я цяпер у Кіеве сяджу. Так, калі б усё было, як ішло, тыя, хто з’ехаў, засталіся б. Але засталіся б у балоце. Жыць у лаяльнай дыктатуры. Яна нібы дыктатура, але не цісне. А мы, грамадзяне, выйшлі, паказалі, што мы супраць. Мы не хочам больш такога жыцця, прапанаванага Лукашэнкам і ягонымі паслядоўнікамі. Зразумела, улады гэтага не могуць дараваць.
І тое, што адбываецца з пачатку 2021 года, – гэта ж проста помста. І таксама важная матывацыя для рэпрэсіяў: боязь паўтарэння, бо выбуху пратэстаў улады спужаліся вельмі моцна.
Што яшчэ? Выкладаю кіеўскім студэнтам: вяду сцэнічную мову і часткова акторскае майстэрства. Таксама ёсць група людзей, не звязаных з тэатрам, але ахвочых навучыцца добра прамаўляць на публіцы, не баяцца аўдыторыі і ведаць, што для гэтага трэба рабіць. З імі працую. А ёсць яшчэ онлайн-студэнты ў Мінску з адукацыйных праектаў Свабоднага тэатру. Паспеў зняцца ва Украіне ў серыяле.
Яшчэ ёсць агучкі на беларускую мову для розных праектаў, якіх пакуль не магу назваць. Усё на фрылансе, але фактычна з працоўнага рытму я не выпаў.
І тое, што адбываецца з пачатку 2021 года, – гэта ж проста помста. І таксама важная матывацыя для рэпрэсіяў: боязь паўтарэння, бо выбуху пратэстаў улады спужаліся вельмі моцна.
Што яшчэ? Выкладаю кіеўскім студэнтам: вяду сцэнічную мову і часткова акторскае майстэрства. Таксама ёсць група людзей, не звязаных з тэатрам, але ахвочых навучыцца добра прамаўляць на публіцы, не баяцца аўдыторыі і ведаць, што для гэтага трэба рабіць. З імі працую. А ёсць яшчэ онлайн-студэнты ў Мінску з адукацыйных праектаў Свабоднага тэатру. Паспеў зняцца ва Украіне ў серыяле.
Яшчэ ёсць агучкі на беларускую мову для розных праектаў, якіх пакуль не магу назваць. Усё на фрылансе, але фактычна з працоўнага рытму я не выпаў.
Што да Свабоднага тэатру, ён існуе ў рэжыме захавання. Прэм’еры ёсць. Я са сваімі студэнтамі зрабіў спектакль, яшчэ два рэжысёры зрабілі спектаклі. Мы афішаў пакуль не выкладаем у сеціва. На прагляды запрашаем толькі вядомых нам людзей. То бок калі з года заснавання, у 2005-м, Свабодны тэатр працаваў у паўпадпольным рэжыме, то цяпер наш тэатр – жорсткае стоадсоткавае падполле.
Я таксама працягваю займацца творчасцю як рэжысёр. Хачу зрэалізаваць праект са Свабодным тэатрам. Гэта п’еса Бэртальда Брэхта "Узлёт Артура Уі, які можна было спыніць".
Я гэтую п’есу даўно хачу паставіць. Яна заўсёды была актуальнай для Беларусі, а цяпер як ніколі. Гэта тэма патурання. Людзі там троху прыстасоўваліся: там саступілі хаму, там дазволілі тое, што не варта было прапускаць. І ўрэшце хам прыйшоў да ўлады. Чым гэта ўсё пагражае людзям. І што рабіць, каб гэтага не адбылося зноў.
Я таксама працягваю займацца творчасцю як рэжысёр. Хачу зрэалізаваць праект са Свабодным тэатрам. Гэта п’еса Бэртальда Брэхта "Узлёт Артура Уі, які можна было спыніць".
Я гэтую п’есу даўно хачу паставіць. Яна заўсёды была актуальнай для Беларусі, а цяпер як ніколі. Гэта тэма патурання. Людзі там троху прыстасоўваліся: там саступілі хаму, там дазволілі тое, што не варта было прапускаць. І ўрэшце хам прыйшоў да ўлады. Чым гэта ўсё пагражае людзям. І што рабіць, каб гэтага не адбылося зноў.
Даведка: "Узлёт Артура Уі, які можна было спыніць" (1941) – трагіфарс, гангстарская гісторыя класічным вершам. На амерыканскай глебе дакладна ілюструе, як пры капіталізме робіцца палітыка, як Гітлер і ягоная кліка (альбо ж і ягоныя пазнейшыя сімпатызанты) прыходзілі да ўлады. Спектакль паводле гэтага твору ўпершыню паставіў у Мінску рэжысёр тэатру "Вольная сцэна" Валер Мазынскі (1997). Прэм’еру забаранілі. Пазнейшыя паказы спектаклю пацвердзілі здагадку: улады ўмеюць чытаць алегорыі, умеюць пазнаваць сваіх.
У мяне ў галаве спектакль ужо ёсць. Застаецца знайсці, дзе і з кім яго зрабіць.
У мяне ў галаве спектакль ужо ёсць. Застаецца знайсці, дзе і з кім яго зрабіць.
Падтрымаць беларускіх дзеячаў культуры, якія зазналі рэпрэсіі, ды іх новыя праекты